بر اساس قوانین و مقررات جاری کشور در حوزه مبارزه با پولشویی، هرگونه انتقال یا دریافت منابع مالی از طریق حساب‌های بانکی متعلق به اشخاصی غیر از طرفین اصلی یک معامله، اکیداً ممنوع بوده و با پیامدهای جدی قانونی و محدودیت‌های بانکی همراه خواهد بود.

روابط عمومی بانک مرکزی با تأکید بر لزوم شفافیت در مبادلات مالی اعلام کرد: کلیه عملیات بانکی باید به‌طور کامل با اسناد مثبته نظیر فاکتورهای معتبر، قراردادهای رسمی، رسیدهای پرداخت وجه و دیگر مدارک مؤید تبادل کالا یا ارائه خدمات، انطباق داشته باشد. هرگونه گردش مالی در حساب‌های بانکی باید ریشه در یک معامله واقعی و قابل اثبات داشته باشد.

بدین ترتیب، کلیه فعالان اقتصادی، اعم از اشخاص حقیقی و حقوقی، ملزم هستند وجوه مربوط به معاملات خود را منحصراً به حساب بانکی طرف مستقیم معامله واریز نموده و یا صرفاً از حساب وی دریافت نمایند.

ریسک درگیری ناخواسته در فعالیت‌های مجرمانه: نظر به اینکه بهره‌گیری از حساب‌های بانکی اشخاص ثالث یکی از شیوه‌های رایج در عملیات پولشویی و تأمین مالی تروریسم است، انتقال وجه به حساب فردی غیر از طرف معامله، حتی بدون آگاهی، می‌تواند فرد پرداخت‌کننده یا دریافت‌کننده را ناخواسته در چرخه‌های مالی غیرقانونی و مجرمانه درگیر سازد.

چالش در اثبات پرداخت هنگام بروز اختلاف: در صورت بروز اختلافات تجاری، مانند عدم تحویل کالا یا ارائه ناقص خدمات، فقدان سابقه پرداخت مستقیم به حساب طرف قرارداد، اثبات انجام تعهد مالی را برای فرد بسیار دشوار یا غیرممکن می‌سازد.

شناسایی تراکنش به‌عنوان عملیات مشکوک توسط نظام بانکی: نظام بانکی کشور مکلف به پایش و شناسایی تراکنش‌های نامتعارف است. بانک‌ها و مؤسسات اعتباری تنها تراکنش‌هایی را پردازش و تأیید می‌کنند که دارای هدف مشخص، شفافیت در هویت فرستنده و گیرنده، و ارتباط منطقی میان طرفین باشند. واریز وجه به حساب شخص ثالث که ارتباطی با مبادله اصلی ندارد، به‌عنوان یک عملیات مشکوک یا فاقد توجیه اقتصادی شناسایی شده، به مرکز اطلاعات مالی گزارش می‌شود و ممکن است به مسدود شدن حساب فرد برای بررسی‌های بیشتر منجر گردد.

آسیب به اعتبار بانکی و محرومیت از خدمات: تکرار گزارش تراکنش‌های مشکوک مرتبط با یک فرد، تأثیر منفی مستقیمی بر رتبه اعتباری وی در شبکه بانکی کشور خواهد داشت. این امر می‌تواند دسترسی فرد به خدمات ضروری بانکی نظیر دریافت انواع دسته‌چک، تسهیلات اعتباری، صدور ضمانت‌نامه و سایر خدمات مشابه را با محدودیت جدی مواجه کند.

پیامدهای نامطلوب مالیاتی: از منظر مالیاتی نیز، پرداخت به حساب اشخاص ثالث می‌تواند مشکلات عدیده‌ای ایجاد کند. عدم تطابق مستندات معامله با گردش حساب بانکی ممکن است منجر به تلقی معامله به‌عنوان یک عملیات صوری از سوی سازمان امور مالیاتی شود یا فرد را در معرض اتهام فرار مالیاتی قرار دهد. علاوه بر این، در شرایطی که وجوه به حساب شخص ثالث واریز شده و فرد نتواند توضیحات قانع‌کننده‌ای به مقامات مالیاتی ارائه دهد، این مبالغ ممکن است به‌عنوان «درآمد اتفاقی» برای صاحب حساب منظور شده و مشمول مالیات مضاعف گردد، چرا که مدرکی دال بر ارتباط آن با یک معامله مشخص وجود ندارد و این امر هزینه‌های اضافی را به فرد تحمیل خواهد کرد.

تاکید می‌شود رعایت دقیق مقررات مربوط به انتقال وجه در معاملات، ضامن سلامت فعالیت‌های اقتصادی و پیشگیری از درگیر شدن ناخواسته در تخلفات مالی و قانونی است

آقا قضیه اینه که طبق قوانین ضد پولشویی، اگه داری یه معامله‌ای می‌کنی (حالا هرچی می‌خواد باشه، خرید، فروش، خدمات)، پول رو نباید به حساب کسی غیر از خودِ طرف اصلی معامله واریز کنی یا از حساب کس دیگه‌ای بگیری. مثلاً داری از «علی» ماشین می‌خری، پول رو باید بزنی به حساب خودِ «علی»، نه حساب داداشش، نه حساب دوستش، فقط خودش! اگه این کار رو نکنی، هم قانوناً گیر می‌افتی، هم بانک‌ها ممکنه حسابت رو ببندن یا محدود کنن. بدجوری برات دردسر میشه خلاصه.

بانک مرکزی هم گفته آقا هر پولی که تو بانک جابجا می‌کنی، باید سند و مدرک درست و حسابی پشتش باشه. مثلاً فاکتور داری، قرارداد داری، رسیدی چیزی که نشون بده این پول برای چی رد و بدل شده. الکی و بی‌دلیل نباید پولی بره تو حسابی یا از حسابی بیاد بیرون. باید معلوم باشه معامله واقعی بوده.

پس فرقی نداره آدم عادی باشی یا شرکت و مغازه داشته باشی، وظیفه داری پول معامله رو فقط و فقط به حساب خودِ کسی که باهاش طرفی واریز کنی، یا فقط از حساب خودِ اون پول بگیری. تمام!

حالا اگه زرنگی کنی و پول رو بزنی به حساب یه نفر دیگه چی میشه؟ ببین چه مشکلاتی برات پیش میاد:

پات ناخواسته گیر می‌افته: می‌دونی که یکی از راه‌های پولشویی اینه که از حساب آدمای مختلف استفاده می‌کنن؟ خب اگه تو پول معامله رو بزنی به حساب یه نفر سوم، ممکنه ندونسته قاطی بازی‌های کثیف و غیرقانونی اونا بشی، حتی روحتم خبر نداشته باشه!

اگه مشکلی پیش بیاد، دستت به هیچ‌جا بند نیست: فرض کن یه چیزی خریدی، پولم زدی به حساب دوستِ فروشنده. بعداً طرف جنس رو نمی‌فرسته یا یه آشغال تحویلت میده. حالا چطوری می‌خوای ثابت کنی پول رو به خودِ فروشنده دادی که ازش شکایت کنی؟ چون رسیدی که نشون بده پول رفته به حساب خودِ طرف نداری!

بانک بهت شک می‌کنه و حسابت رو می‌بنده: بانک‌ها تراکنش‌ها رو چک می‌کنن. اگه ببینن پول رفته به حساب یه آدمی که اصلاً ربطی به قرارداد و معامله تو نداره، سریع بهش شک می‌کنن. این تراکنش رو «مشکوک» می‌زنن، به یه جایی به اسم «مرکز اطلاعات مالی» گزارش میدن و خیلی راحت ممکنه حسابت رو مسدود کنن تا برن ته و توی قضیه رو دربیارن.

اعتبارت تو بانک‌ها نابود میشه: اگه هی تراکنش‌هات مشکوک بخوره و گزارش بشه، اعتبار بانکیت داغون میشه. اونوقت دیگه واسه گرفتن یه دسته چک ساده، یا وام، یا ضمانت‌نامه و اینجور چیزا باید کلی بدویی و آخرشم شاید بهت ندن.

اداره مالیات یقه‌ات رو می‌گیره: از نظر مالیاتی هم بدجور به مشکل می‌خوری. چون پول به حساب یکی دیگه رفته، ممکنه اداره مالیات بگه اصلاً معامله‌تون الکی و صوری بوده! یا حتی بدتر، بهت انگِ فرار مالیاتی بزنن. تازه، ممکنه اون بنده خدایی که پول رفته به حسابش هم به دردسر بیفته؛ اگه نتونه ثابت کنه این پول برای چی بوده، مالیاتچی‌ها میگن این «درآمد بادآورده» است و باید مالیاتشو بدی! کلی هزینه اضافه میاد رو دستت.

تهش اینه که:

جونِ خودت، موقع معامله حواست خیلی جمع باشه. پول رو صاف بزن به حساب خودِ طرف. اینجوری هم خیالت راحته که کارِت قانونیه، هم بعداً از این دردسرا برات پیش نمیاد.

خب تهش چی شد؟ یعنی الان دیگه اصلاً نمیشه پول معامله رو به حساب کسی غیر از خود طرف واریز کرد؟ حتی اگه خودش بگه؟

جواب: دقیقاً! قانون خیلی سفت و سخت گفته «اکیداً ممنوع». یعنی اصلاً راه نداره. حتی اگه خود طرف بگه «اوکیه بزن به حساب داداشم»، باز هم کار شما خلاف قانونه و ممکنه برات دردسر بشه. قانون میگه پول فقط و فقط باید بره به حساب خودِ کسی که داری باهاش معامله می‌کنی، نه هیچ‌کس دیگه. بحث رضایت طرف نیست، بحث رعایت قانونه.

حالا گیریم من اشتباه کردم و پول رو زدم به حساب رفیقِ فروشنده، دقیقاً چه اتفاقی ممکنه برام بیفته؟ بدترین حالتش چیه؟

جواب: اوه اوضاع خیلی بی‌ریخت میشه! اولاً ممکنه پات ناخواسته گیر کنه تو کارای خلاف مثل پولشویی، چون یکی از روش‌هاشون همینه. دوماً، اگه بعداً با فروشنده به مشکل بخوری (مثلاً جنس رو نده)، خیلی سخت می‌تونی ثابت کنی که پول رو واقعاً به خاطر اون معامله دادی. سوماً، بانک ممکنه به تراکنشت شک کنه و بگه این مشکوکه، بعد حسابت رو ببنده تا بررسی کنه. چهارماً، اعتبارت تو بانک‌ها خراب میشه و دیگه بهت سخت وام و دسته چک و اینا میدن. پنجماً، اداره مالیات ممکنه یقه‌تو بگیره و بگه این معامله صوری بوده یا حتی به اون رفیق فروشنده بگه این پول بادآورده است و مالیاتشو بده! بدترین حالتش اینه که قشنگ درگیر پرونده‌های قانونی و بانکی و مالیاتی بشی.

این قانون فقط برای شرکت‌ها و کاسب‌های بزرگ است یا منِ آدم معمولی هم باید حواسم باشه؟

جواب: نه بابا، این قانون برای همه است! فرقی نداره شرکت بزرگ باشی یا یه آدم معمولی که میخواد یه خرید کوچیک بکنه. تو متن هم گفته «اعم از اشخاص حقیقی و حقوقی»، یعنی هم آدم‌های عادی، هم شرکت‌ها و موسسه‌ها باید رعایت کنن. خلاصه همه باید حواسشون باشه.

گفته باید سند و مدرک باشه. یعنی چی؟ مثلاً اگه آنلاین یه چیز کوچیک می‌خرم هم باید فاکتور رسمی داشته باشم؟

جواب: ببین، منظور اینه که باید یه جوری معلوم باشه این پول برای چی رد و بدل شده. یه «سند مثبته» لازمه. حالا این سند می‌تونه فاکتور باشه، قرارداد باشه، یه رسید درست حسابی باشه، یا حتی برای خریدای آنلاین، پرینت یا اسکرین‌شات از صفحه خرید و توافق و این چیزا. مهم اینه که اگه بانک یا اداره مالیات پرسید «این پول برای چی بوده؟»، بتونی یه مدرک رو کنی که نشون بده یه معامله واقعی پشتش بوده و پول الکی جابجا نشده.

اگه خدایی نکرده بعداً مشکلی پیش بیاد و طرف جنس رو نده، اینکه پول رو به حساب خودش زدم، واقعاً کمکم می‌کنه که بتونم ثابت کنم پول دادم؟

جواب: آره صد در صد! وقتی رسید بانکی داری که نشون میده پول مستقیم رفته به حساب خودِ فروشنده، این قوی‌ترین مدرکته که تو به تعهد مالی‌ات عمل کردی. اگه پول رو زده باشی به حساب کس دیگه، طرف خیلی راحت می‌تونه بزنه زیرش و بگه «به من که پولی ندادی!» اثباتش خیلی سخت میشه. پس آره، واریز به حساب خودش، خیالت رو از این بابت راحت می‌کنه.

بانک از کجا می‌فهمه که این پول برای معامله بوده و من به حساب کس دیگه‌ای زدم؟ مگه چک می‌کنه؟

جواب: بانک‌ها سیستم‌های هوشمند دارن که تراکنش‌ها رو زیر نظر می‌گیرن، مخصوصاً تراکنش‌های غیرعادی یا «نامتعارف». این سیستم‌ها الگوها رو بررسی می‌کنن. اگه یهو یه مبلغی رو به حسابی واریز کنی که هیچ ربطی به طرف‌های معمولت نداره یا با مبلغ و نوع معامله جور در نمیاد، سیستم‌شون آلارم میده. واریز به حساب شخص ثالث یکی از اون چیزاییه که سریع براشون «مشکوک» به نظر میاد و باعث میشه روش زوم کنن.

یعنی ممکنه همین‌جوری یهو حسابم رو ببندن فقط چون پول رو به حساب دیگه‌ای زدم؟ چقدر این قضیه جدیه؟

جواب: بله، ممکنه! البته شاید برای بار اول و مبلغ کم، فقط تذکر بدن یا سوال کنن، ولی اگه تراکنش مشکوک به نظر برسه (که واریز به حساب شخص ثالث معمولاً اینطوره)، قطعاً می‌تونن حسابت رو موقتاً مسدود کنن تا بررسی کنن قضیه چی بوده. تو متن خبر هم از کلمه «هشدار جدی» و «پیامدهای جدی» استفاده شده، پس شوخی ندارن و قضیه کاملاً جدیه. ریسکش بالاست.

اینکه میگه اعتبار بانکی خراب میشه یعنی چی؟ یعنی دیگه وام و دسته چک بهم نمیدن؟

جواب: دقیقاً همینه. اعتبار بانکی مثل نمره انضباطت تو بانکه! اگه هی تراکنش مشکوک داشته باشی و اسمت بره تو لیست آدمای مشکوک، حتی اگه عمدی نبوده باشه، نمره‌ات میاد پایین. اونوقت بانک‌ها دیگه بهت اعتماد نمی‌کنن و برای گرفتن وام، دسته چک، ضمانت‌نامه بانکی و خیلی خدمات دیگه به مشکل اساسی می‌خوری. کارت لنگ می‌مونه خلاصه.

قضیه مالیاتش چیه؟ ممکنه برای یه واریز اشتباه، مالیات الکی برام ببرن؟ چطوری؟

جواب: آره، مالیاتش هم داستان داره. دو تا مشکل اصلی ممکنه پیش بیاد: یکی اینکه اداره مالیات به خودت گیر بده و بگه چون پول رفته به حساب یکی دیگه و با مدارک معامله‌ات نمی‌خونه، پس کل معامله شاید الکی و «صوری» بوده یا داری فرار مالیاتی می‌کنی و اون هزینه رو قبول نکنه. دوم اینکه، اون بنده خدایی که پول رفته به حسابش (شخص ثالث) ممکنه به دردسر بیفته؛ چون نمی‌تونه ثابت کنه این پول برای چی بوده، مالیات میاد میگه این «درآمد اتفاقی» و بادآورده است، پس باید مالیاتش رو بدی! اینجوری هم خودت هم اون طرف رو تو دردسر انداختی.

اگه من فروشنده باشم و خریدار پول رو از حساب کس دیگه‌ای برام واریز کنه، بازم پای من گیره یا فقط اون به مشکل می‌خوره؟

جواب: پای شما هم گیره! قانون گفته هم «انتقال» و هم «دریافت» از/به حساب شخص ثالث ممنوعه. یعنی شما به عنوان فروشنده هم وظیفه داری مطمئن بشی پول داره از حساب خودِ خریدار میاد. اگه از حساب کس دیگه‌ای قبول کنی، تو هم قانون رو نقض کردی و ممکنه بانک به تراکنش حسابت شک کنه، حسابت مسدود بشه و همون دردسرهایی که برای واریزکننده گفتیم، برای شما هم پیش بیاد. پس بهتره به خریدار بگی که فقط از حساب خودش پول رو واریز کنه.