طلاق از طرف مرد|راهنمای کامل از دادخواست تا ثبت|1404

طلاق از طرف مرد: بیایید خودمانی حرف بزنیم؛ از دادخواست تا امضای آخر
آغاز یک پایان: اصلاً چرا کار به جایی میکشه که مرد درخواست طلاق میده?
هی! تا حالا فکر کردید چرا اینقدر بحث طلاق از طرف مرد داغه؟ خیلیها فکر میکنن مرد هر وقت اراده کنه، میتونه یه طرفه بره دادگاه و خلاص! اما صبر کنید! این همه ماجرا نیست. به عنوان وکیل طلاق در شهر شیراز که روزانه با این پروندهها سر و کار داره و مشاوره رایگان طلاق در شیراز ارائه میده، میتونم بهتون بگم که این یک جاده دو طرفهست؛ پر از مسئولیت و چالش. باور کنید اکثر آقایونی که برای مشاوره میان، یه تصور خیلی ساده از مراحل حقوقی طلاق از طرف مرد دارن. فکر میکنن میرن دادگاه طلاق از طرف مرد و همهچی تمومه. ولی وقتی از هزینه طلاق از طرف مرد و مهمتر از اون، از حقوق زن در طلاق از طرف مرد حرف میزنم، قیافهها دیدنی میشه! پس بیایید جای حرفای کتابی، ببینیم تو دنیای واقعی چه خبره و به سوالات رایج درباره طلاق از طرف مرد یه جواب درست و حسابی بدیم.
قدم به قدم تو راهروهای دادگاه: مراحل قانونی طلاق از طرف مرد چجوریه؟
خب، راستش طلاق یکطرفه مرد مثل یه بازیه که باید قوانینش رو بلد باشی. اگه یه قدم رو اشتباه برداری، ممکنه ماهها تو پروسه گیر کنی و حسابی با مشکلات طلاق از طرف مرد دست و پنجه نرم کنی. بذارید نقشه راه رو براتون بکشم:
فاز اول: قبل از اینکه پاتون به دادگاه باز بشه (آمادهسازی)
جالبه بدونید که بیشتر کار، قبل از دادگاهه! قبل از هر کاری، باید مدارک لازم برای طلاق از طرف مرد رو مثل یه گنج پیدا کنید و جمع کنید: شناسنامه، کارت ملی، و اصل سند ازدواج. هفته پیش یه موردی داشتم که آقا وسط کار یادش افتاد سند ازدواجش گمشده! باورتون میشه؟ کل پروسه چند هفته عقب افتاد. پس این مرحله رو جدی بگیرید. یه پیشنهاد دوستانه: حتماً با یه وکیل طلاق از طرف مرد گپ بزنید. اون میتونه بهتون بگه بهترین روشهای طلاق از طرف مرد چیه. شاید اصلاً طلاق توافقی از طرف مرد گزینه بهتری براتون باشه! راستی، اون شروط ضمن عقد و طلاق از طرف مرد رو هم چک کنید، خیلی مهمه!
فاز دوم: حالا دیگه وقتشه بریم دادگاه (پروسه قضایی)
اینجا دیگه رسماً وارد بازی میشید:
- دادخواست طلاق: اول از همه، دادخواستتون رو تو یکی از این دفاتر خدمات قضایی ثبت میکنید.
- جلسات داوری: بعدش دادگاه شما رو میفرسته پیش داور. راستش رو بخواید، این جلسات بیشتر تشریفاتیه، ولی خب قانونه و باید انجام بشه.
- مهمترین قسمت: حساب و کتاب مالی! اینجاست که مراحل دادگاهی طلاق از طرف مرد جدی میشه. قاضی ذرهبین میذاره روی مهریه در طلاق از طرف مرد. اصلاً میدونید این یعنی چی؟ یعنی باید تکلیف مهریه، اجرتالمثل و نحله کامل مشخص بشه و شرایط پرداخت مهریه در طلاق از طرف مرد (که نقدیه یا قسطی) تعیین بشه.
- بچهها چی میشن؟ اگه فرزند داشته باشید، بحث حضانت فرزند در طلاق از طرف مرد و نفقه بعد از طلاق از طرف مرد هم همینجا مطرح میشه.
- برگه طلایی: وقتی همه اینا حل شد، دادگاه بالاخره اجازه دادگاه برای طلاق از طرف مرد رو تو قالب یه گواهی به اسم “عدم امکان سازش” صادر میکنه.
فاز سوم: امضای نهایی (بعد از دادگاه)
خب، تبریک میگم! گواهی رو گرفتید، اما هنوز کار تموم نشده! فقط سه ماه وقت دارید که برای ثبت طلاق از طرف مرد برید دفترخونه. یکی از دوستام اینقدر این دست اون دست کرد که سه ماهش تموم شد و مجبور شد کل این پروسه رو از اول بره! پس حواستون به این تایم طلایی باشه.
چالشها و راهکارها: از جیب خالی تا داد و بیداد همسر!
بیایید روراست باشیم، مسیر طلاق یکطرفه از طرف مرد گل و بلبل نیست.
- طلاق از طرف مرد چقدر زمان میبره؟ هی! این سوال میلیون دلاریه! اگه همهچی خوب پیش بره شاید چند ماه، ولی کافیه اعتراض زن به طلاق از طرف مرد شروع بشه. اونوقته که پرونده ماهها و حتی گاهی بیش از یک سال طول میکشه.
- این طلاق چقدر آب میخوره؟ هزینه طلاق از طرف مرد فقط پول وکیل و هزینه دادرسی نیست. بخش اصلیاش همون پرداخت کامل حقوق مالی همسر شماست.
- اگه خانم اعتراض کنه چی؟ نحوه اعتراض زن به طلاق از طرف مرد کاملاً قانونیه. میتونه به اصل طلاق، به مهریه، به حضانت و… اعتراض کنه و پرونده رو به دادگاه تجدیدنظر بکشونه.
- امتیازات طلاق از طرف مرد واقعاً چیه؟ بزرگترین “امتیاز” اینه که مرد برای طلاق نیاز به دلیل نداره. اما این امتیاز در برابر کوه تعهدات مالی که قانون رو دوشش گذاشته، تقریباً هیچه!

پرسش و پاسخ خودمونی (سوالات متداول کاربران)
اینجا به اون سوالایی جواب میدم که همیشه تو دایرکت ازم میپرسید:
سوال شما | جواب من (بدون تعارف!) |
---|---|
آیا طلاق از طرف مرد نیاز به دلیل دارد؟ | نه عزیزم، دلیل نمیخواد. ولی جیب پرپول میخواد! باید تمام حقوق مالی خانمت رو بدی تا دادگاه بهت اجازه طلاق بده. |
مهریه در طلاق از طرف مرد رو چجوری باید بدم؟ | همهشو باید بدی! حالا اینکه یه جا بدی یا قسطی، بستگی به درآمد و داراییهات و البته نظر قاضی داره. |
زن چه حقوقی در طلاق از طرف مرد داره؟ | اوه! لیستش بلنده: مهریه کامل، اجرتالمثل کارایی که تو خونه کرده، نحله، و اگه شرط تنصیف دارایی رو امضا کرده باشي، نصف اموالی که بعد از ازدواج به دست آوردی! |
یعنی میتونم بدون رضایت زنم طلاقش بدم؟ | آره، میتونی. اسمش همینه دیگه: طلاق یکطرفه مرد. ولی اونم میتونه بیاد دادگاه و تا ریال آخر حق و حقوقش رو ازت بگیره. |
حضانت بچهها در طلاق از طرف مرد با کیه؟ | قانون میگه تا ۷ سالگی با مادر، بعدش دادگاه با توجه به مصلحت بچه تصمیم میگیره. فکر نکنید اتوماتیک بچه رو به شما میدن! |
بعد از طلاق از طرف مرد هم باید نفقه بدم؟ | نفقه بعد از طلاق از طرف مرد معمولاً فقط در طول مدت عده (حدود سه ماه) پرداخت میشه. نفقه دائمی نداریم، مگر تو شرایط خیلی خاص. |
حرف آخر: هوشمندانه جدا شو!
در نهایت، طلاق از طرف مرد یه پروسه قانونیه، نه یه جنگ شخصی. کلیدش اینه که با چشم باز وارد این مسیر بشی. به جای کلنجار رفتن با مشکلات طلاق از طرف مرد، از یه وکیل طلاق از طرف مرد که کارش رو بلده کمک بگیر. اینطوری هم تو زمان و هزینهات صرفهجویی میکنی، هم با آرامش بیشتری این مرحله سخت رو پشت سر میذاری.
حالا شما بگید، تجربه شما یا اطرافیانتون از این مسیر چی بوده؟ چه سوال دیگهای دارید که من اینجا بهش جواب ندادم؟ تو کامنتها برام بنویسید
سوالات متداول طلاق از طرف مرد
س1: سلام آقا/خانم وکیل. من ساکن خیابان ستارخان شیراز هستم و 5 سال است که ازدواج کردهام. متاسفانه به دلایل شخصی تصمیم به جدایی گرفتهام و میخواهم برای طلاق از طرف مرد اقدام کنم. همسرم به هیچ وجه راضی به طلاق نیست و گفته تا قران آخر مهریهاش را نگیرد، رضایت نمیدهد. آیا واقعاً میتوانم بدون رضایت ایشان و تنها با پرداخت مهریه، طلاق بگیرم؟ و اینکه آیا شروط ضمن عقد و طلاق از طرف مرد تاثیری در این روند دارد؟
ج1: بله، طبق ماده 1133 قانون مدنی، مرد میتواند با رعایت شرایط مقرر در این قانون و با مراجعه به دادگاه، تقاضای طلاق همسرش را بنماید. این حق نیاز به اثبات دلیل خاصی ندارد، اما منوط به پرداخت کلیه حقوق مالی زن است. بنابراین، شما میتوانید حتی بدون رضایت همسرتان، با ثبت دادخواست طلاق، پروسه را آغاز کنید. دادگاه پس از بررسی، شما را مکلف به پرداخت مهریه، اجرتالمثل ایام زوجیت و در صورت وجود شرایط، نحله خواهد کرد. شروط ضمن عقد، مانند شرط تنصیف دارایی، نیز باید اجرا شوند. پس از تعیین تکلیف این موارد، دادگاه گواهی عدم امکان سازش صادر کرده و میتوانید طلاق را ثبت کنید.
س2: من و همسرم هر دو کارمند هستیم و یک پسر 6 ساله داریم. من در محله قدوسی غربی شیراز یک آپارتمان اجاره کردهام و تصمیم به جدایی دارم. نگران حضانت فرزند در طلاق از طرف مرد هستم. همسرم میگوید چون من درخواست طلاق دادهام، حضانت قطعا با او خواهد بود و من بچه را از دست میدهم. آیا این ادعا درست است؟ تکلیف حضانت و نفقه بعد از طلاق از طرف مرد برای فرزند چگونه مشخص میشود؟
ج2: خیر، این ادعا صحیح نیست. بر اساس ماده 1169 قانون مدنی، حضانت فرزندان چه دختر و چه پسر تا پایان 7 سالگی با مادر است. پس از 7 سالگی، تشخیص حضانت با دادگاه و با در نظر گرفتن “مصلحت طفل” خواهد بود. اینکه شما درخواست طلاق دادهاید، به تنهایی باعث سلب حضانت از شما نمیشود و دادگاه شرایط هر دو والد را بررسی میکند. در مورد نفقه، پرداخت آن بر عهده پدری است که حضانت را بر عهده ندارد (و در مواردی حتی اگر حضانت با پدر باشد نیز باید هزینهها را بپردازد). میزان نفقه فرزند توسط کارشناس رسمی دادگستری و بر اساس نیازهای کودک و توان مالی شما تعیین میشود.
س3: من یک کاسب در بازار وکیل شیراز هستم و حدود یک سال پیش درخواست طلاق دادم. دادگاه بدوی حکم طلاق را صادر کرد ولی همسرم به رای اعتراض کرده و حالا پرونده در دادگاه تجدیدنظر است. این پروسه خیلی طولانی و فرسایشی شده. میخواستم بدانم اعتراض زن به طلاق از طرف مرد چقدر میتواند روند را طولانی کند؟ و آیا راهی برای سرعت بخشیدن به این مراحل دادگاهی طلاق از طرف مرد وجود دارد؟
ج3: اعتراض زوجه به رای طلاق یک حق قانونی است و میتواند فرآیند را به طور قابل توجهی طولانی کند. معمولاً رسیدگی در مرحله تجدیدنظر بین 4 تا 8 ماه زمان میبرد. اگر رای تجدیدنظر نیز به نفع شما صادر شود، زوجه همچنان میتواند در موارد خاصی، فرجامخواهی کند که این خود چندین ماه دیگر به زمان پرونده اضافه میکند. برای سرعت بخشیدن، بهترین راهکار مذاکره و تلاش برای تبدیل طلاق یکطرفه مرد به طلاق توافقی است. با توافق بر سر مسائل مالی و حضانت، همسر شما میتواند اعتراض خود را پس بگیرد و روند صدور گواهی عدم امکان سازش و ثبت طلاق بسیار سریعتر انجام شود.
س4: من قصد دارم دادخواست طلاق بدهم اما در سند ازدواج، شرط تنصیف دارایی (انتقال تا نصف دارایی) را امضا کردهام. ما 10 سال پیش در دفترخانهای در خیابان عفیفآباد شیراز عقد کردیم. حالا میخواهم بدانم علاوه بر مهریه، دقیقاً چه اموالی شامل این شرط میشود؟ آیا خانهای که قبل از ازدواج به نامم بوده هم تقسیم میشود؟ این حقوق زن در طلاق از طرف مرد واقعا چقدر سنگین است؟
ج4: شرط تنصیف دارایی، که در بند «الف» شروط ضمن عقد نکاح آمده، یکی از مهمترین حقوق مالی زن است. این شرط فقط شامل اموالی میشود که بعد از تاریخ عقد و در طول زندگی مشترک توسط شما به دست آمده باشد. اموال موروثی و اموالی که قبل از ازدواج داشتهاید (مانند همان خانه) جزو این شرط محسوب نمیشوند. دادگاه پس از احراز شرایط (که طلاق به درخواست شما بوده و ناشی از سوءرفتار زن نباشد)، شما را مکلف به انتقال تا نصف اموال مشترک میکند. این مورد در کنار مهریه در طلاق از طرف مرد و اجرتالمثل، تعهدات مالی اصلی شما را تشکیل میدهد.
س5: من یک کارگر ساده ساختمانی هستم و توانایی پرداخت یکجای مهریه همسرم (114 سکه) را ندارم. اگر برای طلاق اقدام کنم، آیا دادگاه من را زندانی میکند؟ میخواستم بدانم شرایط پرداخت مهریه در طلاق از طرف مرد برای افراد کمدرآمد چگونه است؟ آیا میتوانم درخواست کنم که قسطی پرداخت کنم و مراحل قانونی آن چگونه است؟
ج5: خیر، نگران نباشید. ناتوانی در پرداخت یکجای مهریه منجر به زندانی شدن شما نمیشود. شما میتوانید همزمان با رسیدگی به پرونده طلاق، دادخواست “اعسار از پرداخت مهریه و تقسیط آن” را به دادگاه ارائه دهید. برای این کار باید لیستی از اموال و درآمد خود را به دادگاه اعلام کرده و دو شاهد نیز معرفی کنید. دادگاه پس از بررسی وضعیت مالی شما و اثبات عدم توانایی در پرداخت یکجا، با توجه به درآمدتان، یک پیشقسط تعیین کرده و مابقی مهریه را به صورت اقساط ماهانه (مثلاً هر چند ماه یک سکه) برای شما تعیین میکند. پس از پرداخت پیشقسط، گواهی عدم امکان سازش برای شما صادر خواهد شد.
س6: من اخیراً گواهی عدم امکان سازش را از دادگاه خانواده دریافت کردهام. شنیدهام که این گواهی یک تاریخ انقضای مشخص دارد. میخواستم بدانم چقدر فرصت دارم تا برای ثبت طلاق از طرف مرد به دفترخانه مراجعه کنم؟ اگر در این مدت مراجعه نکنم چه اتفاقی میافتد؟ آیا کل مراحل طلاق از طرف مرد را باید از اول طی کنم؟
ج6: بله، کاملاً درست است. طبق قانون حمایت خانواده، گواهی عدم امکان سازش از تاریخ ابلاغ رای قطعی، به مدت سه ماه اعتبار دارد. شما باید ظرف این سه ماه به یکی از دفاتر رسمی طلاق مراجعه کرده و صیغه طلاق را جاری و ثبت نمایید. اگر در این مدت اقدام نکنید، اعتبار گواهی از بین میرود و دیگر با آن نمیتوانید طلاق را ثبت کنید. در این صورت، متاسفانه مجبور خواهید شد تمام مراحل، از ثبت دادخواست اولیه گرفته تا جلسات داوری و دادگاه را مجدداً از ابتدا طی کنید.
س7: قصد دارم برای طلاق اقدام کنم اما سند ازدواجم را گم کردهام و در حال حاضر به آن دسترسی ندارم. آیا بدون اصل سند ازدواج هم میتوانم دادخواست بدهم؟ برای تهیه مدارک لازم برای طلاق از طرف مرد در این شرایط باید چه کار کنم؟ این موضوع چقدر پروسه را به تأخیر میاندازد؟
ج7: بله، میتوانید اقدام کنید اما ابتدا باید برای گرفتن رونوشت سند ازدواج اقدام نمایید. برای این کار باید به دفترخانهای که در آن عقد کردهاید مراجعه کنید. اگر شماره یا آدرس دفترخانه را نمیدانید، میتوانید به اداره ثبت اسناد و املاک مراجعه کرده و با ارائه اطلاعات هویتی، استعلام بگیرید تا مشخص شود عقد شما در کدام دفترخانه ثبت شده است. تهیه رونوشت معمولاً چند روز کاری زمان میبرد و پس از دریافت آن، میتوانید دادخواست طلاق خود را به همراه سایر مدارک (شناسنامه و کارت ملی) ثبت کنید. این کار ممکن است پروسه شما را یک تا دو هفته به تاخیر بیندازد.
س8: من و همسرم فرزندی نداریم و هر دو بر سر جدایی توافق داریم، اما میخواهم من به عنوان مرد، درخواست دهنده طلاق باشم. آیا راهی سادهتر از طلاق یکطرفه مرد وجود دارد که هم سریعتر باشد و هم هزینه طلاق از طرف مرد را کاهش دهد؟ آیا میتوانیم به صورت توافقی اقدام کنیم ولی در ظاهر درخواست از طرف من باشد؟
ج8: بله، بهترین و سریعترین راه برای شما طلاق توافقی است. در طلاق توافقی، شما و همسرتان بر سر کلیه مسائل مالی (مهریه، اجرتالمثل) به یک توافقنامه کتبی میرسید. سپس میتوانید با ارائه این توافقنامه به دادگاه، در کوتاهترین زمان ممکن (معمولاً کمتر از یک ماه) گواهی عدم امکان سازش را دریافت کنید. این روش هم مشکلات طلاق از طرف مرد مانند طولانی شدن پروسه را ندارد و هم هزینهها را به شدت کاهش میدهد. اینکه چه کسی درخواست را ثبت میکند، در طلاق توافقی اهمیتی ندارد و نتیجه برای هر دو طرف یکسان خواهد بود.
س9: اگر من برای طلاق اقدام کنم و دادگاه حکم به پرداخت اجرتالمثل و نحله بدهد، مبنای محاسبه این مبالغ چیست؟ همسرم 15 سال خانهدار بوده و من نگرانم که این مبلغ خیلی سنگین شود. آیا قانون سقف مشخصی برای این حقوق زن در طلاق از طرف مرد تعیین کرده است؟
ج9: اجرتالمثل و نحله دو حق مالی جداگانه برای زن هستند. اجرتالمثل برای کارهایی است که زن در طول زندگی مشترک به دستور شما و بدون قصد تبرع (رایگان بودن) انجام داده است (مانند خانهداری). مبلغ آن توسط کارشناس رسمی دادگستری بر اساس سالهای زندگی مشترک و شأن زن تعیین میشود و سقف مشخصی ندارد، اما رویه قضایی معمولاً مبالغ معقولی را تعیین میکند. اگر به هر دلیلی اجرتالمثل به زن تعلق نگیرد (مثلاً زن نتواند اثبات کند که کارها را به دستور شما انجام داده)، دادگاه مبلغی را تحت عنوان “نحله” با توجه به وضعیت مالی شما و مدت زندگی مشترک تعیین میکند. این دو حق با هم قابل جمع نیستند.
س10: من در آستانه ثبت دادخواست طلاق هستم. به من گفتهاند که جلسات داوری یکی از مراحل اصلی است. میخواستم بدانم این جلسات دقیقاً برای چیست و آیا واقعاً به سازش کمکی میکند؟ اگر همسرم در این جلسات شرکت نکند، چه تاثیری بر روند طلاق از طرف مرد خواهد داشت؟ آیا پرونده متوقف میشود؟
ج10: جلسات داوری یکی از مراحل قانونی و الزامی در دعاوی طلاق است که هدف آن تلاش برای ایجاد صلح و سازش بین زوجین است. دادگاه از هر یک از شما میخواهد که یک داور از بین بستگان مورد اعتماد خود معرفی کنید. اگر داوری معرفی نکنید، دادگاه خود یک داور معتمد برای شما انتخاب میکند. داوران جلساتی را برای صحبت با شما و همسرتان ترتیب میدهند و نهایتاً نظر خود را (مبنی بر امکان یا عدم امکان سازش) کتباً به دادگاه اعلام میکنند. نظر داوران برای قاضی صرفاً جنبه مشورتی دارد. عدم شرکت همسرتان در این جلسات، مانع ادامه رسیدگی نمیشود و دادگاه با توجه به نظر داور شما و سایر شواهد، به پرونده رسیدگی و رای صادر خواهد کرد.
بیا با هم نقشه راه جدایی رو بکشیم: از تصمیم تا امضای نهایی وقتی مرد میخواد طلاق بگیره
سلام! خیلی وقتها وقتی یک آقا تصمیم به جدایی میگیره، حس میکنه وسط یک جاده مهآلوده. اصلاً نمیدونه قدم بعدی چیه. سوالها شروع میشه: مراحل طلاق از طرف مرد چیا هستن؟ اصلاً باید از کجا شروع کنم؟ این اقدامات لازم برای طلاق از طرف مرد چقدر طول میکشه؟
راستش رو بخواید، درک این فرایند طلاق از طرف مرد مثل داشتن GPS تو همون جاده مهآلوده. بهتون کمک میکنه بدونید کجا هستید و قراره به کجا برسید. پس بیایید با هم این قطبنما رو دستمون بگیریم و راه بیفتیم.
ایستگاه اول: قبل از اینکه پاتون به دادگاه باز بشه، استراتژی بچینید!
هی! صبر کنید! اولین و بزرگترین اشتباهی که خیلیها میکنن اینه که فکر میکنن اولین قدم مراحل طلاق از طرف مرد، دویدن سمت دفتر خدمات قضاییه. نه اصلاً! این یک اشتباه استراتژیکه. باور کنید موفقیت شما توی روند قانونی طلاق از طرف مرد به این بستگی داره که چقدر توی این ایستگاه اول هوشمندانه عمل کنید.
اول از همه، با یک راه بلد حرف بزن: تا حالا فکر کردید چرا ما وکیلها اینقدر روی مشاوره تاکید داریم؟ چون وکیل فقط کسی نیست که به جاتون حرف بزنه، اون معمار نقشه راه شماست. من خودم هفته پیش موردی داشتم که آقا میخواست یکطرفه برای طلاق اقدام کنه، ولی بعد از نیم ساعت صحبت، فهمیدیم که مراحل طلاق توافقی از طرف مرد براش صد برابر بهتر، سریعتر و کمهزینهتره. پس قبل از هر کاری، یک مشاوره مراحل طلاق از طرف مرد بگیرید تا بهترین روشهای طلاق از طرف مرد و مراحل اون رو بدونید.
حالا کولهپشتیتون رو آماده کنید: خب، بعد از اینکه استراتژی مشخص شد، باید مدارک رو جمع کنید. اینا مدارک لازم برای مراحل طلاق از طرف مرد هستن، حواستون باشه چیزی از قلم نیفته:
- شناسنامه و کارت ملی خودتون (اصل و کپی)
- سند ازدواج یا همون عقدنامه (اگه گمش کردید، میتونید رونوشت از دفترخونه بگیرید)
- ثبتنام توی سامانه ثنا (این دیگه اجباریه، همه چی با پیامک بهتون اطلاع داده میشه)
- وکالتنامه (اگه وکیل گرفتید)
ایستگاه دوم: وارد جاده اصلی قانون میشیم (مراحل دادگاهی)
خب، حالا وقتشه استارت بزنیم. اما مراحل دادگاه خانواده برای طلاق از طرف مرد چیست؟ بذارید ایستگاه به ایستگاه براتون توضیح بدم:
- ثبت درخواست رسمی (همون دادخواست معروف): مراحل دادخواست طلاق از طرف مرد از دفتر خدمات الکترونیک قضایی شروع میشه. میرید اونجا و رسماً میگید “من درخواست طلاق دارم”.
- جلسات صلح و سازش (داوری): جالبه بدونید که قانون شما رو مجبور میکنه آخرین تلاشتون رو برای صلح بکنید. به این میگن داوری. دادگاه شما و همسرتون رو به دو نفر داور معرفی میکنه. با اینکه نظرشون خیلی برای قاضی تعیینکننده نیست، ولی شرکت تو این جلسات یکی از مراحل و شرایط طلاق از طرف مرد هست و نمیشه ازش فرار کرد!
- اصل ماجرا: تصفیهحساب کامل! اینجاست که بحث جدی میشه. این قلب تپنده مراحل حقوقی طلاق از طرف مرد هست. یادتون باشه، قانون میگه مرد حق طلاق داره، به شرطی که تمام و کمال حقوق مالی همسرش رو بده. اصلاً میدونید این یعنی چی؟ یعنی:
- مهریه: باید کامل پرداخت بشه. تمام و کمال!
- اجرتالمثل: یعنی دستمزد کارهایی که همسرتون تو این سالها توی خونه انجام داده.
- نحله: یه جور هدیه اجباریه که دادگاه تعیین میکنه.
- نفقه ایام عده: خرجی همسرتون در سه ماهی که بعد از طلاق عده نگه میداره.
- و اون شرط نصف کردن دارایی! باورتون میشه؟ اگه اون شرط رو اول ازدواج امضا کرده باشید، نصف اموالی که بعد از ازدواج به دست آوردید، مال همسرتونه.
- تصمیم برای بچهها: اگه فرزند دارید، مراحل طلاق با وجود فرزند از طرف مرد یکم پیچیدهتره. همینجا دادگاه تکلیف حضانت بچهها، زمان ملاقات و خرجیشون (نفقه) رو مشخص میکنه.
- بالاخره! مجوز جدایی: وقتی همه این حسابکتابها تموم شد، دادگاه مراحل گرفتن حکم طلاق از طرف مرد رو با صدور یک نامه به اسم “گواهی عدم امکان سازش” تموم میکنه.

ایستگاه آخر: امضای نهایی و تمام! (مراحل بعد از دادگاه)
فکر کردید تموم شد؟ نه هنوز! گرفتن اون گواهی فقط بلیط ورود به ایستگاه آخره. نحوه طلاق از طرف مرد یه مرحله نهایی خیلی مهم داره:
- سریع برید محضر: دستورالعمل مراحل طلاق از طرف مرد خیلی واضحه: شما فقط و فقط سه ماه وقت دارید با اون گواهی برید دفترخونه طلاق.
- ثبت رسمی جدایی: توی دفترخونه، طلاق رسماً ثبت میشه. راستی، یه نکته جالب! یکی از موکلهای من اینقدر درگیر بود که یادش رفت تو این سه ماه بره دفترخونه. باورتون میشه؟ کل گواهی باطل شد و مجبور شدیم تمام مراحل طلاق از طرف مرد رو از روز اول شروع کنیم! پس این مهلت سه ماهه رو جدی بگیرید.
خب، حالا چند تا سوال که همیشه از من میپرسن:
- آقا این داستان چقدر طول میکشه؟
- تهش چقدر برام آب میخوره؟
- من اصلاً باید دلیل بیارم که چرا میخوام طلاق بگیرم؟
- اگه خانمم اصلاً نیاد دادگاه چی؟
- فرق این همه دنگ و فنگ با طلاق توافقی چیه؟
- این چیزایی که گفتی برای سال ۱۴۰۴ هم همینه؟
خب، این کل ماجرا بود. سعی کردم خیلی خودمونی براتون توضیح بدم. امیدوارم مفید بوده باشه. حالا شما بگید، تجربه شما چطور بوده؟ یا چه سوال دیگهای ذهنتون رو درگیر کرده؟ توی کامنتها برام بنویسید.
سوالات متداول مراحل طلاق از طرف مرد
س1: سلام. من و همسرم ۱۰ سال پیش ازدواج کردیم و الان یک پسر ۶ ساله داریم. من در کارگاه کابینتسازی خودم در شهرک صنعتی شیراز کار میکنم و دیگر نمیتوانم به زندگی مشترک ادامه دهم. میخواهم برای طلاق اقدام کنم اما همسرم به هیچ وجه راضی نیست و تهدید کرده که اجازه نمیدهد بچه را ببینم. میخواهم بدانم مراحل طلاق با وجود فرزند از طرف مرد چطور است و دادگاه تکلیف حضانت را چطور مشخص میکند؟
ج1: طبق قانون مدنی ایران، حق طلاق با مرد است، حتی بدون رضایت همسر، به شرط پرداخت کلیه حقوق مالی ایشان. در مورد فرزند، ماده ۱۱۶۹ قانون مدنی حضانت فرزند (چه دختر و چه پسر) تا ۷ سالگی را با مادر قرار داده است. بنابراین، حضانت پسر ۶ ساله شما فعلاً با مادر خواهد بود. دادگاه ضمن صدور گواهی عدم امکان سازش، تکلیف حضانت را مشخص کرده و ساعات و نحوه ملاقات شما با فرزندتان را نیز تعیین میکند. شما میتوانید دادخواست طلاق خود را ثبت کنید و دادگاه همزمان به مسائل مالی و حضانت رسیدگی خواهد کرد.
س2: من ساکن محله قصرالدشت شیراز هستم و حدود دو سال است که با همسرم اختلاف شدید دارم و جدا از هم زندگی میکنیم. میخواهم دادخواست طلاق بدهم اما هیچ آدرسی از همسرم ندارم و خانوادهاش هم همکاری نمیکنند. آیا امکان مراحل طلاق غیابی از طرف مرد وجود دارد؟ آیا این روند خیلی طولانیتر از حالت عادی است و من باید چه کار کنم تا پرونده متوقف نشود؟
ج2: بله، طبق مواد ۷۲ و ۷۳ قانون آیین دادرسی مدنی، در صورتی که خوانده (همسر شما) مجهولالمکان باشد، میتوانید دادخواست طلاق خود را ثبت کنید. در این حالت، دادگاه دستور میدهد که مفاد دادخواست یک نوبت در یکی از روزنامههای کثیرالانتشار آگهی شود. پس از گذشت مهلت قانونی، دادگاه به پرونده رسیدگی و رأی غیابی صادر میکند. این فرآیند ممکن است کمی طولانیتر شود، اما مانع از رسیدگی و صدور حکم نخواهد شد و فرایند طلاق از طرف مرد متوقف نمیگردد.
س3: من یک کارمند ساده هستم و تصمیم به جدایی گرفتهام. بزرگترین نگرانی من هزینه مراحل طلاق از طرف مرد است. شنیدهام علاوه بر مهریه، باید مبالغ دیگری مثل اجرتالمثل و نحله هم پرداخت کنم. آیا میتوانم این مبالغ را به صورت قسطی پرداخت کنم؟ دادگاه بر چه اساسی این مبالغ را تعیین میکند و آیا ممکن است به خاطر عدم توانایی در پرداخت یکجای اینها، اصلاً نتوانم طلاق بگیرم؟
ج3: شرط اصلی برای صدور گواهی عدم امکان سازش، پرداخت کلیه حقوق مالی زوجه است. اما طبق ماده ۱۱ قانون نحوه اجرای محکومیتهای مالی، اگر توانایی پرداخت یکجای مهریه و سایر حقوق مالی را نداشته باشید، میتوانید دادخواست اعسار از پرداخت محکومبه (آنچه به آن محکوم شدهاید) را به دادگاه ارائه دهید. در این صورت، دادگاه با بررسی وضعیت مالی شما (از طریق استعلام از بانکها، اداره ثبت و…) و شهادت شهود، در صورت احراز عدم توانایی، حکم به تقسیط آن میدهد. بنابراین اقدامات لازم برای طلاق از طرف مرد به دلیل عدم توانایی در پرداخت یکجا متوقف نمیشود.
س4: من و همسرم بعد از کلی صحبت، به این نتیجه رسیدهایم که جدایی بهترین راه است. هر دو بر سر مهریه و حضانت فرزندمان توافق کردهایم. یکی از دوستانم میگفت حتی اگر توافق هم داشته باشیم، باز هم مراحل طلاق توافقی از طرف مرد خیلی طول میکشد و فرقی با طلاق یکطرفه ندارد. میخواستم بپرسم آیا واقعاً تفاوت مراحل طلاق از طرف مرد با زن یا توافقی زیاد است و چقدر میتوانیم روی سرعت کار حساب کنیم؟
ج4: خیر، اطلاعات دوست شما دقیق نیست. تفاوت بسیار زیادی بین طلاق یکطرفه و طلاق توافقی وجود دارد. در طلاق توافقی، چون طرفین بر سر کلیه مسائل مالی و غیرمالی (مهریه، نفقه، حضانت و…) به توافق رسیدهاند، جلسات داوری و رسیدگی دادگاه بسیار سریعتر انجام میشود و معمولاً کل فرآیند از ثبت دادخواست تا صدور گواهی عدم امکان سازش، کمتر از یک ماه زمان میبرد. در حالی که مدت زمان مراحل طلاق از طرف مرد به صورت یکطرفه میتواند بین ۶ ماه تا بیش از یک سال به طول انجامد.
فکر میکنید طلاق گرفتن از طرف مرد به همین راحتیه؟ یه ایستگاه مهم این وسط هست!
بذارید یه چیزی رو همین اول کار بهتون بگم. خیلیها فکر میکنن وقتی یه آقا تصمیم به طلاق میگیره و دادخواست میده، دیگه همه چی مثل برق و باد پیش میره و قاضی سریع حکم رو صادر میکنه. اما صبر کنید! یه مرحله خیلی مهم و اجباری این وسط وجود داره که خیلیا یا ازش خبر ندارن یا دست کم میگیرنش: ارجاع به داوری طلاق از طرف مرد.
باور کنید این یه مرحلهی الکی و برای کاغذبازی نیست. اتفاقاً قانونگذار یه فکر خیلی جالبی پشتش داشته. گفته بذاریم یه فرصت دیگه به این زن و شوهر بدیم، شاید دو نفر آدم عاقل نشستن باهاشون حرف زدن و تونستن این آتیش رو خاموش کنن. پس درک درست از نقش داوری در طلاق از طرف مرد میتونه کل مسیر پرونده رو عوض کنه. تا حالا فکر کردید شاید همین مرحله بتونه یه زندگی رو نجات بده؟ حالا بیاید با هم ببینیم این داستان از چه قراره.
بخش اول: خب، این «داوری» اصلاً از کجا اومد و چطوری شروع میشه؟
خب، راستش رو بخواید، دادگاه خانواده اینجوری نیست که تا شما دادخواست طلاق دادید، سریع بگه «خب، دلیل طلاقت چیه؟». نه! اول یه ترمز دستی میکشه.
قانون چی میگه؟ (ماده ۲۷ خودمون!)
ریشهی این ماجرا برمیگرده به ماده ۲۷ قانون حمایت خانواده. این ماده خیلی واضح گفته آقا! خانم! هر نوع طلاقی (به جز توافقی که تکلیفش معلومه) باید بره داوری. اصلاً چرا؟ چون هدف، صلح و سازشه. هدف اینه که قبل از اینکه چکش قاضی بخوره، یه بزرگتر، یه ریشسفید، یه متخصص بیاد وسط و ببینه میشه این گره رو با دندون باز کرد یا نه. پس الزام به داوری در طلاق از طرف مرد یه جور فرصت دوبارهست.
حالا روندش چطوریه؟
- دادخواست: شما (آقا) میری دفتر خدمات قضایی و دادخواست طلاقت رو ثبت میکنی.
- دستور دادگاه: پرونده که میره پیش قاضی، اولین کاری که میکنه اینه که یه نامه خوشگل مینویسه با عنوان ارجاع به داوری برای بررسی طلاق از طرف مرد.
- یک هفته فرصت دارید!: این نامه به شما و همسرتون ابلاغ میشه و میگه: «عزیزان! ظرف یه هفته داور خودتون رو معرفی کنید.» اینجاست که اولین قدم برای انتخاب داور برای طلاق از طرف مرد و البته زن برداشته میشه.
میبینید؟ این فرآیند ارجاع به داور در طلاق از طرف مرد مثل یه دروازهس. تا از این دروازه رد نشید، به زمین اصلی بازی (یعنی دادگاه و رسیدگی ماهوی) نمیرسید.
بخش دوم: این «داور»ها کی هستن و اصلاً چیکار میکنن؟
اصلاً این داور کیه؟ قاضیه؟ وکیله؟ نه! داور یه میانجیگره. یه جورایی مثل اون دوست عاقل یا بزرگ فامیله که وقتی با کسی به مشکل میخورید، میاد حرفاتون رو میشنوه و سعی میکنه آشتیتون بده.
داور باید چه شرایطی داشته باشه؟
قانون برای اینکه هرکسی از راه نرسه و داور نشه، چندتا شرط ساده گذاشته:
- باید متأهل باشه: خب منطقیه! کسی که خودش طعم زندگی مشترک رو نچشیده، چطور میخواد برای بقیه نسخه بپیچه؟
- حداقل ۳۰ ساله باشه: یه حداقل پختگی لازمه دیگه!
- آدم حسابی باشه: یعنی به مسائل شرعی و اخلاقی و خانوادگی وارد باشه و بشه بهش اعتماد کرد.
جالبه بدونید که هفته پیش یه موردی داشتم، آقا پسرعموش رو که ۲۵ سالش بود و مجرد، به عنوان داور معرفی کرده بود. خب دادگاه هم قبول نکرد! پس این شرایط داور در طلاق از طرف مرد رو جدی بگیرید.
وظایف داور چیه؟
وقتی داورها مشخص شدن، مأموریتشون شروع میشه. داوری و تعیین تکلیف اختلاف در طلاق از طرف مرد یعنی همین:
- جلسه میذارن، با هر دوتون یا جدا جدا.
- گوش میدن. به درد دلهای آقا برای طلاق، به دفاعیات خانم.
- و مهمتر از همه، تلاش میکنن برای سازش. باورتون نمیشه من پروندههایی داشتم که تو همین جلسات داوری به صلح ختم شده.
- در آخر هم یه گزارش مینویسن و به قاضی میگن که آقا ما تلاشمون رو کردیم، نتیجه این شد (چه سازش، چه عدم سازش).
راستی، یادم اومد اینم بگم! هر کسی باید داور خودش رو معرفی کنه. اگه یکی از شماها معرفی نکنه، دادگاه خودش یه داور از لیست کارشناسها براش انتخاب میکنه.
حالا نقش داور زن و مرد در طلاق از طرف مرد خیلی قشنگه. یه داور از طرف آقا، یه داور از طرف خانم. این باعث میشه یه توازنی ایجاد بشه و هر دو طرف حس کنن حرفشون شنیده میشه. نظر داور در طلاق از طرف مرد برای قاضی حکم قطعی نیست، یعنی فقط یه نظر مشورتیه، ولی شک نکنید که روی تصمیم نهایی قاضی خیلی تأثیر میذاره. برگردیم به موضوع اصلی…
بخش سوم: چقدر طول میکشه؟ اگه به نتیجه نرسید چی؟ میتونم به نظرش اعتراض کنم؟
خب، میرسیم به سوالای همیشگی. همه میپرسن «حاجی این داوری چقدر زمان میبره؟».
مدت زمان ارجاع به داوری در طلاق از طرف مرد
قانون زمان دقیقی نگفته، ولی تو راهروهای دادگاه که قدم بزنید، میبینید معمولاً بین ۱ تا ۳ ماه این پروسه طول میکشه. بستگی داره خودتون چقدر همکاری کنید و داورها چقدر پیگیر باشن.
اگه سازش نشد چی؟
هیچی! دنیا به آخر نمیرسه. داورها یه گزارش مینویسن با تیتر «عدم امکان سازش» و تقدیم دادگاه میکنن. تو این گزارش میگن ما با این دو نفر حرف زدیم، مشکلشون ایناست و به نظر ما دیگه نمیتونن با هم زندگی کنن. اینجا طلاق از طرف مرد و نظر داور، یه جورایی چراغ سبز رو برای قاضی روشن میکنه که وارد مرحله بعدی بشه.
میتونم به نظر داور اعتراض کنم؟
سوال خوبیه! ببینید، اعتراض به نظر داور در طلاق از طرف مرد مثل اعتراض به رأی دادگاه نیست. یعنی نمیتونید یه لایحه بنویسید و رسماً اعتراض کنید. اما! اگه حس کردید داور یه طرفه قضاوت کرده یا حرفاتون رو درست منتقل نکرده، میتونید تو جلسه بعدی دادگاه، خیلی محترمانه به قاضی بگید: «جناب قاضی، من با بخشی از گزارش داورم موافق نیستم به این دلایل…».
در نهایت یادتون باشه، مرحله ارجاع به داور در دادگاه خانواده برای طلاق از طرف مرد رو نمیشه دور زد. تا گزارش داورها نیاد، پرونده شما یک قدم هم جلو نمیره.
حرف آخر…
به نظر من، الزام به داوری در طلاق از طرف مرد یکی از هوشمندانهترین بخشهای قانونه. یه فرصته. یه شانس برای فکر کردن. حتی اگه تهش به جدایی ختم بشه، حداقل هر دو طرف میدونن که یه نفر بیطرف حرفهاشون رو شنیده و تلاشش رو کرده. پس این مرحله رو جدی بگیرید.
نظر شما چیه؟ آیا تجربهای در این زمینه داشتید؟ خوشحال میشم تو کامنتها برام بنویسید.
سوالات پرتکرار (از زبون خودتون!)
- آقا این داوری دیگه چه صیغهایه؟ چرا باید انجام بشه؟
چون قانونه (ماده ۲۷)! هدفش هم اینه که شاید یه فرصتی برای آشتی پیش بیاد قبل از اینکه کار به رأی دادگاه بکشه.
- یعنی حتماً باید بریم داوری؟ راه در رو نداره؟
بله حتماً. فقط تو طلاق توافقی این مرحله نیست. وگرنه ارجاع به داوری در طلاق از طرف مرد اجباریه.
- این داوری که میگید کی هست حالا؟ فامیله؟ غریبهس؟
یه آدم متأهل، بالای ۳۰ سال و معتمد که حرف حساب سرش بشه. میتونه فامیل باشه، میتونه یه کارشناس از طرف دادگاه باشه.
- چطوری باید داور انتخاب کنیم؟
دادگاه بهتون یه هفته وقت میده که خودتون معرفی کنید. اگه معرفی نکنید، دادگاه خودش براتون یه نفر رو انتخاب میکنه.
- کل این ماجرای داوری چقدر طول میکشه؟
معمولاً بین ۱ تا ۳ ماه. ولی خب بستگی به پرونده داره.
- میتونم بزنم زیر گزارش داور و بگم قبول ندارم؟
اعتراض رسمی نه. ولی میتونی تو دادگاه به قاضی بگی که با نظرش مخالفم.
- تهش چی میشه این داوری؟
دو حالت داره: یا آشتی میکنید و پرونده بسته میشه، یا گزارش «عدم سازش» میره دادگاه و پرونده برای صدور حکم طلاق ادامه پیدا میکنه.
- خلاصه وظایف داور چیه؟
جلسه بذاره، حرفاتون رو بشنوه، سعی کنه آشتیتون بده و در نهایت به دادگاه گزارش بده.
- چرا یه داور مرد و یه داور زن باید باشه؟
برای اینکه عدالت برقرار بشه و هر دو طرف حس کنن یکی هست که زبونشون رو بفهمه. اینجوری فضا برای گفتگو متعادلتره.
سوالات متداول ارجاع به داوری طلاق از طرف مرد
س1: سلام. من ساکن محدوده عفیفآباد شیراز هستم. حدود دو ماه پیش برای طلاق از همسرم، دادخواست دادم. دادگاه برای ما قرار ارجاع به داوری در طلاق از طرف مرد صادر کرده و یک هفته مهلت داده. راستش من کسی رو نمیشناسم که شرایط داوری رو داشته باشه و همسرم هم همکاری نمیکنه. اگر در این یک هفته داور معرفی نکنم، پروندهام بسته میشه یا قاضی درخواست طلاقم رو رد میکنه؟ خیلی نگرانم.
ج1: خیر، جای هیچ نگرانی نیست. عدم معرفی داور از سوی شما یا همسرتان به معنای رد دادخواست یا بسته شدن پرونده نیست. طبق رویه جاری دادگاههای خانواده، اگر در مهلت مقرر یک هفتهای داور معرفی نکنید، دادگاه بر اساس تبصره ماده ۲۷ قانون حمایت خانواده، رأساً از میان افراد معتمد یا کارشناسان موجود، برای شما یک داور انتخاب خواهد کرد. بنابراین، فرآیند داوری در مراحل طلاق از طرف مرد متوقف نمیشود و پرونده مسیر قانونی خود را طی خواهد کرد.
س2: من برای طلاق اقدام کردم و پرونده ما به مرحله داوری رفته. من پسرخالهام که وکیل و آدم معتمدی هست رو به عنوان داور معرفی کردم اما دادگاه قبول نکرد و گفت باید متاهل و بالای سی سال باشه. همسرم یک نفر از اقوام خودشون رو معرفی کرده. الان تکلیف انتخاب داور برای طلاق از طرف مرد برای من چی میشه؟ آیا دادگاه برای من داور تعیین میکنه و این به ضرر من نیست که داور همسرم از فامیل خودشونه؟
ج2: بله، دادگاه به درستی عمل کرده چون طبق قانون، داور باید متأهل و حداقل ۳۰ ساله باشد. حالا که داور شما پذیرفته نشده، دادگاه برای شما یک داور واجد شرایط تعیین میکند. اینکه داور همسرتان از بستگان ایشان است، جای نگرانی ندارد. نقش داور زن و مرد در طلاق از طرف مرد ایجاد توازن است. داوری که دادگاه برای شما تعیین میکند، یک فرد بیطرف است و وظیفه دارد حرفهای شما را بشنود و در گزارش به دادگاه منعکس کند. نظر داور در طلاق از طرف مرد صرفاً مشورتی است و تصمیم نهایی با قاضی است که تمام جوانب را میسنجد.
س3: وقت بخیر. من ساکن ستارخان شیراز هستم و پرونده طلاق من در مرحله داوری است. داورها چند جلسه گذاشتند ولی به نتیجه نرسیدند و گزارش «عدم امکان سازش» را به دادگاه دادند. من وقتی گزارش را خواندم متوجه شدم داور همسرم، خیلی از حرفهای من را اشتباه و یکطرفه به نفع همسرم نوشته. آیا میتوانم رسماً به این گزارش اعتراض کنم؟ اعتراض به نظر داور در طلاق از طرف مرد چطور انجام میشود؟
ج3: همانطور که در متن اشاره شد، نظریه داوری یک رأی قضایی نیست که بتوانید به شکل رسمی و با ثبت لایحه به آن اعتراض کنید. اما این به معنی بسته بودن دست شما نیست. بهترین راهکار این است که در اولین جلسه دادگاه پس از وصول گزارش داوران، به صورت شفاهی یا طی یک لایحه کوتاه، مراتب مخالفت خود را به قاضی اعلام کنید. دقیقاً توضیح دهید کدام بخش از گزارش را قبول ندارید و دلایل شما چیست. این کار باعث میشود قاضی با دید بازتری به پرونده و طلاق از طرف مرد و نظر داور نگاه کند و صرفاً به گزارش مکتوب اکتفا نکند.
س4: سلام. من و همسرم حدود چهار ماه است که درگیر پروسه داوری هستیم. داور من خیلی پیگیر است اما داور همسرم مدام جلسات را به تعویق میاندازد و به نظر میرسد قصدش فقط طولانی کردن پروسه است. آیا مدت زمان ارجاع به داوری در طلاق از طرف مرد سقف مشخصی دارد؟ من خسته شدهام، آیا راهی هست که این مرحله زودتر تمام شود و دادگاه وارد رسیدگی شود؟
ج4: قانون مدت زمان دقیقی برای داوری تعیین نکرده اما رویه قضایی معمولاً بین ۱ تا ۳ ماه است. طولانی شدن فرآیند بیش از حد معمول، میتواند نشانه عدم همکاری باشد. شما میتوانید طی یک لایحه به شعبه دادگاه، وضعیت را شرح دهید و اعلام کنید که با وجود پیگیریهای شما و داورتان، داور طرف مقابل همکاری لازم را ندارد و فرآیند رسیدگی طولانی شده است. در این شرایط، قاضی میتواند به داوران تذکر دهد یا مهلت مشخصی برای اعلام نتیجه نهایی تعیین کند تا پرونده از بلاتکلیفی خارج شود.
س5: من دادخواست طلاق دادهام و دادگاه موضوع را به داوری ارجاع داده. راستش من و همسرم مشکلات جدی داریم و صددرصد قصد جدایی داریم. آیا میتوانیم به داورها بگوییم که نمیخواهیم جلسهای برگزار شود و فقط سریعتر گزارش عدم سازش را به دادگاه بدهند؟ آیا این الزام به داوری در طلاق از طرف مرد فقط یک تشریفات است یا داورها واقعاً باید تلاش برای سازش کنند؟
ج5: خیر، داوری صرفاً یک تشریفات نیست. بر اساس ماده ۲۷ قانون حمایت خانواده، وظایف داور در طلاق از طرف مرد تلاش جدی برای ایجاد صلح و سازش است. داوران مکلف هستند حداقل یک یا چند جلسه برگزار کرده و دلایل طرفین را بشنوند و این تلاش را در گزارش خود منعکس کنند. اگر شما از همان ابتدا به داور بگویید که فقط گزارش عدم سازش را بنویسد، ممکن است قاضی گزارش را به دلیل عدم رعایت تشریفات قانونی (عدم تلاش برای صلح) ناقص دانسته و به داوران برگرداند. بهتر است در جلسات شرکت کنید و محترمانه بر عدم امکان ادامه زندگی تأکید کنید.
س6: با سلام. در پرونده طلاق از طرف من، داورها نظر به عدم امکان سازش دادهاند و گزارش را به دادگاه فرستادهاند. حالا در مرحله بعدی دادگاه دقیقاً چه اتفاقی میافتد؟ آیا قاضی بلافاصله حکم طلاق را صادر میکند یا جلسات دیگری هم هست؟ نتیجه نهایی داوری و تعیین تکلیف اختلاف در طلاق از طرف مرد بعد از گزارش عدم سازش چیست؟
ج6: پس از وصول گزارش «عدم امکان سازش»، مرحله داوری تمام شده و دادگاه وارد رسیدگی ماهوی میشود. قاضی یک وقت رسیدگی تعیین میکند و شما و همسرتان را برای جلسه دادگاه دعوت میکند. در این جلسه، قاضی به دلایل شما برای طلاق و همچنین مسائل مالی (مهریه، نفقه، اجرتالمثل و …) رسیدگی خواهد کرد. بنابراین، گزارش داوری به معنای صدور فوری حکم طلاق نیست، بلکه مجوزی برای شروع رسیدگی اصلی توسط قاضی است.
س7: سلام. من و همسرم هر دو روی عموی من که فردی معتمد و آگاه است به عنوان داور مشترک توافق داریم. آیا میتوانیم فقط یک نفر را به عنوان داور مرضیالطرفین به دادگاه معرفی کنیم یا حتماً باید دو داور جداگانه از طرف هر کدام از ما باشد؟
ج7: بله، این امکان وجود دارد و اتفاقاً راهکار بسیار خوبی است. شما میتوانید در لایحهای به دادگاه اعلام کنید که هر دو طرف بر روی یک شخص واحد به عنوان داور مرضیالطرفین توافق دارید و مشخصات ایشان را اعلام کنید. در صورتی که آن شخص شرایط داور در طلاق از طرف مرد (تأهل، حداقل ۳۰ سال سن و …) را داشته باشد، دادگاه معمولاً میپذیرد. این کار میتواند به روند رسیدگی و ایجاد اعتماد متقابل کمک شایانی کند و فرآیند داوری را سریعتر به نتیجه برساند.
س8: من شنیدهام که در طلاق از طرف مرد، باید تمام حقوق مالی زن پرداخت شود. آیا در جلسات داوری در مورد مهریه و نفقه و این چیزها هم صحبت و تصمیمگیری میشود؟ یا نقش داوری در طلاق از طرف مرد فقط محدود به تلاش برای آشتی دادن ماست؟
ج8: وظیفه اصلی و قانونی داوران، تلاش برای ایجاد صلح و سازش و بررسی ریشههای اختلاف است. آنها صلاحیتی برای تصمیمگیری یا تعیین تکلیف قطعی در مورد مسائل مالی مانند مهریه، نفقه، اجرتالمثل یا حضانت فرزندان ندارند. با این حال، در حین جلسات سازش، داوران میتوانند پیشنهاداتی در مورد این مسائل برای رسیدن به توافق به شما ارائه دهند. اما تصمیمگیری نهایی و صدور رأی در خصوص حقوق مالی، منحصراً در صلاحیت قاضی دادگاه خانواده است.
س9: اگر در جلسات داوری، من و همسرم به لطف داورها به توافق برسیم و تصمیم بگیریم به زندگی مشترک برگردیم، تکلیف پرونده طلاق چه میشود؟ آیا باید دوباره کارهای اداری انجام دهیم یا خود به خود همه چیز تمام میشود؟
ج9: این بهترین نتیجه ممکن است. اگر در جریان داوری به سازش برسید، داوران گزارشی تحت عنوان «حصول سازش» تنظیم کرده و به دادگاه ارائه میدهند. در این گزارش قید میکنند که طرفین از طلاق منصرف شده و به زندگی مشترک بازگشتهاند. پس از ارائه این گزارش به قاضی، ایشان بر اساس آن قرار سقوط دعوا یا قرار ابطال دادخواست را صادر کرده و پرونده به طور کامل مختومه میشود و دیگر نیازی به هیچ اقدام اداری از سوی شما نیست.
س10: ما در مرحله ارجاع به داور در دادگاه خانواده برای طلاق از طرف مرد هستیم. همسر من به هیچ وجه حاضر به شرکت در جلسات داوری نیست و به تماسهای داور من هم پاسخ نمیدهد. آیا عدم حضور او باعث نمیشود که کل فرآیند داوری بینتیجه بماند و پرونده من برای همیشه متوقف شود؟
ج10: خیر، عدم همکاری و عدم حضور همسرتان مانع پیشرفت پرونده نخواهد شد. در چنین شرایطی، داور شما و داوری که دادگاه برای همسرتان تعیین کرده است، تلاشهای خود برای دعوت از ایشان را صورتجلسه میکنند. اگر ایشان همچنان از حضور امتناع ورزد، داوران نهایتاً با توجه به اظهارات شما و عدم همکاری طرف مقابل، گزارش «عدم امکان سازش» را به دلیل عدم حضور و عدم تمایل زوجه به مذاکره، تنظیم و به دادگاه ارسال میکنند. در واقع، عدم همکاری ایشان، فرآیند رسیدن به نظریه عدم سازش را تسریع میکند.
پایان یک آغاز: وقتی مرد در دوران عقد میگه «دیگه نمیخوام!»
دیباچه: هی! تا حالا فکر کردین وقتی یه رابطه قبل از شروع تموم میشه، چی پیش میاد؟
باورتون میشه؟ آدم کلی رویا و برنامه میچینه برای دوران عقد و نامزدی، اما یهو همه چی به هم میریزه. انگار فیلم رو از وسط استپ کنی! طلاق از طرف مرد در دوران عقد دقیقاً همین حالته. یعنی آقا داماد، قبل از اینکه زندگی زیر یک سقف شروع بشه، میگه «من دیگه نیستم». خب، راستش این حق رو قانون بهش داده، ولی اصلاً به این سادگیها هم نیست. فکر نکنید فقط با یه “نمیخوام” گفتن همه چی تمومه. این تازه اول یه ماجرای حقوقی و مالی پیچیدهست. این نوشته، یه جورایی راهنمای طلاق از طرف مرد در دوران عقد خودمونیه. میخوام براتون از سیر تا پیاز ماجرا بگم و به اون سوالات متداول درباره طلاق از طرف مرد در دوران عقد که همیشه تو ذهنها میچرخه، جواب بدم.
کلید دست کیه؟ نگاهی خودمانی به شرایط طلاق یکطرفه در عقد
خب، بریم سر اصل مطلب. قانون مدنی ما یه جورایی کلید طلاق رو داده دست آقا. این یعنی چی؟ یعنی مرد برای اینکه جدا بشه، لازم نیست دنبال دلیل و بهونه بگرده و بگه مثلاً خانوم فلان مشکل رو داشت. همین که بره دادگاه و بگه «آقا من دیگه تمایلی به ادامه زندگی ندارم»، کافیه تا پرونده طلاق یکطرفه از طرف مرد در دوران عقد به جریان بیفته.
اما صبر کنید! این مهمه… این کلید یه قفل خیلی بزرگ داره: پول! شرایط طلاق از طرف مرد در دوران عقد کاملاً به مسائل مالی گره خورده. دادگاه تا مطمئن نشه که مرد تمام و کمال حقوق مالی خانوم رو پرداخت کرده یا قراره پرداخت کنه، عمراً حکم طلاق از طرف مرد در دوران عقد رو صادر نمیکنه. هفته پیش موردی داشتم که آقا فکر میکرد دو روزه کار تمومه، اما شش ماه درگیر پرداخت مهریه بود. پس این فکر که مرد راحت میتونه جدا بشه رو از سرتون بیرون کنید. بزرگترین عواقب طلاق از طرف مرد در دوران عقد برای خودشه، چون باید جیبش رو حسابی خالی کنه!
از حرف تا عمل: نقشه راه قدم به قدم جدایی از طرف مرد
خب، حالا که آقا تصمیمش رو گرفته، نحوه طلاق از طرف مرد در دوران عقد چطوریه؟ باید یه سری پله رو به ترتیب بالا بره. این مراحل قانونی طلاق از طرف مرد در دوران عقد رو خوب یاد بگیرید تا وسط راه گیج نشید:
- ایستگاه اول، مشاوره (که نمیشه پیچوندش!): اولین قدم اینه که آقا باید بره تو سامانه “تصمیم” ثبتنام کنه. چند جلسه مشاوره اجباریه. حتی اگه دو طرف صد درصد نخوان با هم زندگی کنن، باز هم باید این جلسات رو برن. جالبه بدونید که هدف اینه که شاید فرجی شد و صلح کردن!
- بریم دفتر قضایی برای دادخواست: بعد از اینکه از مشاوره یه گواهی گرفت که آقا “منصرف نشده”، باید با مدارک لازم برای طلاق از طرف مرد در دوران عقد (شناسنامه، کارت ملی، عقدنامه و همون گواهی مشاوره) بره دفتر خدمات الکترونیک قضایی و دادخواست طلاق بده. اسم دقیقش اینه: “دادخواست صدور گواهی عدم امکان سازش”.
- سلام دادگاه خانواده!: پرونده میره به دادگاه طلاق از طرف مرد در دوران عقد. قاضی اینجا دقیقاً نقش دادگاه در طلاق از طرف مرد در دوران عقد رو نشون میده. گوش میده ببینه حرف حساب چیه، اما تمرکز اصلیاش روی پوله! یعنی حقوق مالی خانم.
- مجوز جدایی صادر شد: آیا در طلاق از طرف مرد در دوران عقد نیاز به گواهی عدم امکان سازش است؟ بله، صد در صد! این گواهی همون حکم دادگاهه. یعنی دادگاه میگه «اوکی، من اجازه میدم جدا بشید، ولی آقا داماد، شما سه ماه وقت داری بری طلاقت رو ثبت کنی».
- ایستگاه آخر، محضر: آخرین مرحله از مراحل ثبت طلاق از طرف مرد در دوران عقد همینه. آقا با اون گواهی میره دفترخونه و رسماً طلاق ثبت میشه.
راستی یادم رفت بگم، مدت زمان طلاق از طرف مرد در دوران عقد چقدر طول میکشه؟ خب، اگه خوششانس باشید و طرفین همکاری کنن، شاید ۴ تا ۸ ماهه تموم شه. ولی اگه خانم روی حقوقش پافشاری کنه و آقا هم نده، ممکنه تا یک سال هم طول بکشه. گاهی یه اعتراض به طلاق از طرف مرد در دوران عقد (که معمولاً سر مسائل مالیه) میتونه کلی زمان بخره.
و اما حساب و کتاب: حقوق خانم در این جدایی چی میشه؟
اینجا بخش حساس ماجراست. حقوق زن در طلاق از طرف مرد در دوران عقد چیزی نیست که بشه ازش گذشت. دادگاه مو رو از ماست میکشه!
- مهریه، ستون اصلی: خب، مهریه زن در طلاق از طرف مرد در دوران عقد چگونه محاسبه میشود؟ قانون میگه اگه رابطه زناشویی (نزدیکی) اتفاق نیفتاده باشه، که معمولاً تو دوران عقد همینه، به خانم نصف مهریهای که تو عقدنامه نوشته شده تعلق میگیره (نصف مهریه). بعضی آقایون سعی میکنن با اثبات مسائل دیگه این حق رو نادیده بگیرن، ولی باور کنید تقریباً غیرممکنه و راه به جایی نمیبرن.
- نفقه و جهیزیه: تکلیف نفقه و جهیزیه در طلاق از طرف مرد در دوران عقد چیست؟ در مورد نفقه در طلاق از طرف مرد در دوران عقد، اگه خانم حاضر بوده بره سر خونه زندگیش ولی آقا کوتاهی کرده، باید نفقه این مدت رو هم بده. تکلیف جهیزیه هم که روشنه؛ چون هنوز چیزی به خونه داماد نرفته، همه وسایل مال خود خانمه.
- بچه چی؟: معمولاً تو این دوران بچهای در کار نیست. ولی اگه به هر دلیلی باشه، حضانت فرزند در طلاق از طرف مرد در دوران عقد طبق همون قوانین کلی حضانت تعیین میشه.
با این حساب، هزینه طلاق از طرف مرد در دوران عقد فقط پول مهریه نیست؛ هزینه دادگاه، مشاوره، محضر و البته حقالوکاله وکیل برای طلاق از طرف مرد در دوران عقد رو هم بهش اضافه کنید. واقعاً گرفتن وکیل یه حرکت هوشمندانه است؛ هم برای آقا که بدونه چقدر باید بپردازه، هم برای خانم که حقش ضایع نشه.
سوالهای پرتکرار شما (بپرسید تا بگم!)
اینجا چندتا از اون سوالات متداول که همیشه از من میپرسن رو جواب میدم:
خلاصه بگید طلاق از طرف مرد در دوران عقد چگونه انجام میشود؟
خیلی ساده: مشاوره میری، دادخواست میدی، پول مهریه (نصف) و بقیه حقوق خانم رو میدی، گواهی از دادگاه میگیری، میری محضر تمومش میکنی.
چه مدارکی برای طلاق از طرف مرد در دوران عقد لازم است؟
شناسنامه، کارت ملی، عقدنامه و اون برگه که از مشاوره گرفتی. همین!
آخرش زن چه حقوقی در طلاق از طرف مرد در دوران عقد داره؟
حق اصلیش نصف مهریه است. نفقه و پس گرفتن هدایا و جهیزیه هم هست.
چقدر طول میکشه این پروسه؟
اگه زرنگ باشید و اذیت نکنید، ۴ تا ۸ ماه. وگرنه بیشتر!
حرف آخر: نتیجهگیری تعاملی
خب، دیدید؟ طلاق یکطرفه از سوی مرد در دوران عقد مثل یه خیابون دوطرفهست. درسته که قانون این حق رو به مرد داده، ولی کلی مسئولیت مالی هم روی دوشش گذاشته. مهمترین نکات مهم درباره طلاق از طرف مرد در دوران عقد همینه که بدونید این مسیر هم زمانبره و هم پرهزینه.
حالا شما بگید، تجربه شما چطور بوده؟ آیا موردی مشابه این رو از نزدیک دیدید؟ به نظرتون این قوانین منصفانه است؟ مشتاقم نظراتتون رو بشنوم.
سوالات متداول طلاق در دوران عقد
س1: سلام وقت بخیر. من اهل شیراز هستم و حدود شش ماه پیش در محضر خیابان زند عقد کردیم. الان متوجه شدم که به هیچ عنوان با همسرم تفاهم ندارم و میخواهم برای طلاق اقدام کنم. هنوز هیچ رابطهای بین ما شکل نگرفته و ایشان باکره هستند. خانمم میگوید اگر طلاق بخواهی، باید کل 214 سکه مهریه را بدهی وگرنه رضایت نمیدهم. میخواستم بپرسم آیا حرف ایشان درست است و شرایط طلاق از طرف مرد در دوران عقد در وضعیت من چگونه است؟
ج1: خیر، گفته ایشان مبنای قانونی ندارد. طبق ماده 1092 قانون مدنی، هرگاه طلاق قبل از نزدیکی واقع شود، زن مستحق نصف مهریه است. از آنجایی که شما در دوران عقد هستید و نزدیکی صورت نگرفته، فقط موظف به پرداخت نصف مهریه (107 سکه) هستید. رضایت یا عدم رضایت همسر شما تأثیری در اصل حق طلاق شما ندارد، اما میتواند با اعتراض به طلاق از طرف مرد در دوران عقد بر سر مسائل مالی، پروسه را طولانیتر کند. شما باید دادخواست صدور گواهی عدم امکان سازش ثبت کنید و دادگاه پس از تعیین تکلیف مهریه، حکم را صادر خواهد کرد.
س2: من و همسرم هشت ماه است که در دوران عقد هستیم و در یک آپارتمان در محدوده شهرک گلستان شیراز زندگی میکنیم، اما هنوز عروسی نکردهایم. تصمیم به جدایی گرفتهام و دادخواست طلاق دادهام. همسرم ادعا میکند چون زیر یک سقف بودهایم، علاوه بر کل مهریه، مستحق نفقه این هشت ماه و اجرتالمثل هم هست. آیا این ادعاها درست است؟ حقوق زن در طلاق از طرف مرد در دوران عقد در چنین حالتی شامل چه مواردی میشود؟
ج2: این موضوع کمی پیچیده است. در خصوص مهریه، اگر رابطه زناشویی کامل برقرار شده باشد، طبق ماده 1082 قانون مدنی، ایشان مستحق کل مهریه هستند. در مورد نفقه در طلاق از طرف مرد در دوران عقد، اگر بتوانید ثابت کنید ایشان تمکین عام (زندگی مشترک) داشته ولی تمکین خاص (رابطه زناشویی) نداشته، ممکن است دادگاه فقط نفقه ایام گذشته را برای ایشان در نظر بگیرد. اما مطالبه اجرتالمثل در دوران عقد معمولاً توسط دادگاهها پذیرفته نمیشود، زیرا فرض بر این است که کارهای انجام شده بر اساس علاقه و قصد زندگی مشترک بوده، نه به دستور شما.
س3: من حدود یک سال پیش عقد کردم و الان میخواهم برای طلاق یکطرفه اقدام کنم. متأسفانه عقدنامه اصلی را گم کردهام و فقط یک کپی از آن را دارم. ما در یکی از محضرهای حوالی میدان گاز شیراز عقد کردیم. آیا برای ثبت دادخواست و طی کردن مراحل قانونی طلاق از طرف مرد در دوران عقد، حتماً باید اصل عقدنامه را داشته باشم؟ بدون آن چه کاری میتوانم انجام دهم؟
ج3: داشتن اصل سند ازدواج (عقدنامه) یکی از مدارک لازم برای طلاق از طرف مرد در دوران عقد است. اما نگران نباشید، این مشکل قابل حل است. شما میتوانید به همان دفتر ازدواجی که عقد در آن ثبت شده مراجعه کنید و درخواست رونوشت برابر اصل از سند ازدواج را بدهید. دفاتر اسناد رسمی موظف به ارائه آن هستند. با در دست داشتن این رونوشت معتبر که حکم اصل را دارد، میتوانید دادخواست خود را در دفتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت کرده و سایر مراحل را بدون مشکل طی کنید.
س4: من درخواست طلاق دادهام و جلسات مشاوره اجباری را هم در یکی از مراکز مشاوره شیراز گذراندهام، اما با همسرم به توافق نرسیدیم. الان پرونده به دادگاه طلاق از طرف مرد در دوران عقد ارجاع شده است. همسرم مدعی است که من توانایی پرداخت نصف مهریه (50 سکه) را یکجا ندارم و به همین دلیل قاضی نباید حکم طلاق را صادر کند. آیا دادگاه میتواند به دلیل عدم توانایی من در پرداخت یکجای مهریه، حکم طلاق از طرف مرد در دوران عقد را صادر نکند؟
ج4: بله، این احتمال وجود دارد. طبق قانون، صدور گواهی عدم امکان سازش منوط به پرداخت کلیه حقوق مالی زن است. اگر توانایی پرداخت یکجای مهریه را ندارید، باید همزمان با دادخواست طلاق، دادخواست “اعسار از پرداخت مهریه” را نیز به دادگاه ارائه دهید. در این صورت، دادگاه ابتدا به وضعیت مالی شما رسیدگی کرده و در صورت اثبات اعسار، مهریه را برای شما قسطبندی میکند. پس از مشخص شدن نحوه پرداخت (پیشقسط و اقساط ماهانه) و شروع پرداخت آن، دادگاه گواهی عدم امکان سازش را صادر خواهد کرد.
س5: من در تهران زندگی میکنم اما همسرم ساکن شیراز است. میخواهم برای طلاق یکطرفه اقدام کنم. آیا باید حتماً به شیراز بروم و در دادگاههای آنجا پرونده تشکیل دهم؟ یا میتوانم از تهران اقدام کنم؟ نحوه طلاق از طرف مرد در دوران عقد وقتی زوجین در دو شهر مختلف زندگی میکنند به چه صورت است و چقدر زمان میبرد؟
ج5: طبق ماده 12 قانون حمایت از خانواده، دعاوی مربوط به طلاق در صلاحیت دادگاه محل اقامت خوانده (همسر شما) است. بنابراین، شما باید دادخواست خود را در دادگاه خانواده شیراز مطرح کنید. اما نیازی به سفر مداوم نیست. شما میتوانید به یک وکیل برای طلاق از طرف مرد در دوران عقد در شیراز وکالت بدهید تا تمام مراحل، از ثبت دادخواست تا حضور در جلسات دادگاه و پیگیری امور را از جانب شما انجام دهد. مدت زمان طلاق از طرف مرد در دوران عقد در این حالت تفاوتی با روال عادی ندارد و بسته به همکاری طرفین بین 6 ماه تا یک سال متغیر است.
س6: ما حدود چهار ماه است که عقد کردهایم و هیچ جهیزیهای به خانه من منتقل نشده است. در دوران نامزدی من هدایای گرانقیمتی مثل طلا و یک گوشی موبایل برای همسرم خریدم. حالا که میخواهم برای طلاق اقدام کنم، آیا میتوانم این هدایا را پس بگیرم؟ تکلیف جهیزیه در طلاق از طرف مرد در دوران عقد که مشخص است، اما تکلیف این هدایا چیست؟
ج6: در خصوص جهیزیه، چون هنوز به منزل شما منتقل نشده، کاملاً متعلق به زوجه است. اما در مورد هدایا، وضعیت متفاوت است. طبق ماده 803 قانون مدنی، اگر عین هدیه (خود طلا یا موبایل) موجود باشد و مصرف نشده باشد، شما به عنوان هبهکننده (هدیهدهنده) میتوانید از هبه رجوع کرده و آن را پس بگیرید. اما اگر ایشان هدایا را فروخته یا از بین برده باشد، معمولاً امکان استرداد قیمت آن وجود ندارد، مگر در شرایط خاص. برای این کار باید دادخواست استرداد هدایای دوران نامزدی را به دادگاه ارائه دهید.
س7: من برای طلاق اقدام کردهام و دادگاه حکم به پرداخت نصف مهریه داده است. من این مبلغ را پرداخت کرده و گواهی عدم امکان سازش را هم گرفتهام. الان دو ماه از تاریخ صدور گواهی گذشته و من هنوز برای ثبت طلاق به محضر نرفتهام. آیا این گواهی تاریخ انقضا دارد؟ عواقب طلاق از طرف مرد در دوران عقد در صورت عدم ثبت به موقع چیست؟
ج7: بله، بسیار مراقب باشید. گواهی عدم امکان سازش فقط سه ماه از تاریخ ابلاغ رأی قطعی اعتبار دارد. اگر ظرف این سه ماه برای مراحل ثبت طلاق از طرف مرد در دوران عقد به دفترخانه مراجعه نکنید، اعتبار گواهی از بین میرود و تمام زحمات و هزینههای شما بینتیجه خواهد ماند. در این صورت، باید مجدداً تمام مراحل قانونی را از ابتدا طی کنید. همسر شما نیز میتواند با استناد به این موضوع، از بیاعتباری گواهی شما خبر داده و جلوی ثبت طلاق را بگیرد.
س8: آیا همسر من میتواند به طلاق یکطرفه از طرف مرد در دوران عقد اعتراض کند و جلوی آن را بگیرد؟ من شنیدهام زن میتواند با دلایل مختلفی مانند عدم دریافت حقوق مالیاش، روند را متوقف کند. آیا این اعتراض میتواند اصل طلاق را منتفی کند یا فقط آن را به تأخیر میاندازد؟
ج8: همسر شما نمیتواند جلوی اصل حق طلاق شما را بگیرد، زیرا طلاق حق قانونی مرد است. اما ایشان میتواند به رأی دادگاه در خصوص مسائل مالی (مهریه، نفقه و…) اعتراض کند. این اعتراض که در مراحل تجدیدنظر و فرجامخواهی بررسی میشود، اصل طلاق را منتفی نمیکند، بلکه مدت زمان طلاق از طرف مرد در دوران عقد را به شکل قابل توجهی افزایش میدهد. دادگاه عالیتر فقط به جنبههای مالی رسیدگی میکند و تا زمانی که تکلیف این حقوق به طور کامل مشخص و قطعی نشود، گواهی عدم امکان سازش نهایی صادر نخواهد شد.
س9: من و همسرم هر دو شاغل هستیم و در دوران عقد به سر میبریم. من تصمیم به جدایی دارم. آیا در فرآیند طلاق از طرف مرد در دوران عقد، علاوه بر نصف مهریه، دادگاه مرا ملزم به پرداخت مبلغی تحت عنوان “نحله” یا “اجرتالمثل ایام زوجیت” میکند؟ با توجه به اینکه هنوز زندگی مشترکی شروع نشده، تکلیف این موارد چیست؟
ج9: خیر. طبق تبصره 6 ماده واحده قانون اصلاح مقررات مربوط به طلاق، پرداخت نحله یا اجرتالمثل منوط به دو شرط است: اول اینکه طلاق به درخواست زوج باشد و دوم اینکه تقاضای طلاق ناشی از تخلف زن از وظایف همسری یا سوءرفتار او نباشد. اما مهمتر از آن، این حقوق معمولاً برای سالهای زندگی مشترک و زحماتی که زن در خانه همسر کشیده، در نظر گرفته میشود. از آنجایی که شما در دوران عقد هستید و زندگی مشترکی را شروع نکردهاید، رویه قضایی این است که نحله و اجرتالمثل به زوجه تعلق نمیگیرد.
س10: من برای طلاق از طرف مرد در دوران عقد اقدام کردهام و دادگاه در حال رسیدگی است. همسرم باردار است و ما یک فرزند مشترک در راه داریم. آیا بارداری ایشان مانع از طلاق میشود؟ تکلیف حضانت فرزند در طلاق از طرف مرد در دوران عقد و نفقه او پس از تولد چه خواهد شد؟ این موضوع چقدر روند پرونده را پیچیده میکند؟
ج10: بارداری همسر شما مانع از صدور حکم طلاق نیست، اما اجرای صیغه طلاق را به بعد از زایمان موکول میکند. طبق ماده 1153 قانون مدنی، طلاق در دوران بارداری صحیح است. دادگاه در همان رأی طلاق، تکلیف حضانت و نفقه فرزند آینده را نیز مشخص خواهد کرد. مطابق با ماده 1169 قانون مدنی، حضانت فرزند (چه دختر و چه پسر) تا سن هفت سالگی با مادر است. شما نیز موظف به پرداخت نفقه فرزند از زمان تولد خواهید بود. این موضوع روند صدور حکم را پیچیده نمیکند، اما موارد جدیدی را به رأی دادگاه اضافه خواهد کرد.
طلاق به درخواست آقا: بیایید خودمانی رمزگشاییاش کنیم!
مقدمه: این “قانون جدید” طلاق واقعاً چیه؟ یه شایعهست یا یه تغییر بزرگ؟
صبر کنید! این مهمه. این روزا انقدر حرف و حدیث دور و بر قانون جدید طلاق از طرف مرد زیاده که آدم گیج میشه. تا حالا به این فکر کردید چرا اینقدر سر و صدا کرده؟ بعضی از آقایون فکر میکنن خب دیگه، راه باز شد و طلاق گرفتن راحت شد. از اون طرف، خانمها نگرانن که نکنه حقوقشون پایمال بشه.
خب، راستش رو بخواید، حقیقت یه چیزی این وسطاست. بذارید خیالتون رو راحت کنم: ما چیزی به اسم “تصویب یک قانون کاملاً جدید” نداریم که بگه حق طلاق مرد (همون ماده ۱۱۳۳ معروف) زیر و رو شده. اصلاً! چیزی که عوض شده، «روش کار» و «نگاه دادگاهها»ست. من اینجا هستم که مثل یه دوست، توی این راهنمای طلاق مطابق قانون جدید از طرف مرد، پرده از این آخرین اصلاحات قانون جدید طلاق از طرف مرد بردارم و بهتون بگم قضیه دقیقاً از چه قراره.
پرده اول: ایست بازرسی اول؛ فیلتر مشاوره اجباری!
هی! میدونستید بزرگترین تفاوت قانون جدید و قدیم طلاق از طرف مرد کجاست؟ دقیقاً همین اول کاره. باورتون میشه دیگه نمیشه یه راست پاشد رفت دادگاه و دادخواست طلاق داد؟
قوه قضاییه یه سیستم خیلی هوشمندانه گذاشته به اسم سامانه «تصمیم». اصلاً میدونید این یعنی چی؟ یعنی اولین ایستگاه شما، یه مرکز مشاورهست، نه دادگاه! طبق مقررات قانون جدید طلاق از طرف مرد، شما اول باید برید اونجا و چند جلسه حرف بزنید. هدفشون هم اینه که شاید بشه زندگی رو نجات داد و از طلاقهای یهویی و از روی عصبانیت جلوگیری کرد. یکی از موکلهای من هفته پیش میگفت: “فکر نمیکردم قبل از دیدن قاضی، باید مشاور رو ببینم!” دقیقاً! دادگاه و قانون جدید طلاق از طرف مرد میگه اول تمام تلاشت رو برای صلح بکن، بعد اگه نشد، بیا پیش من. فقط وقتی که مرکز مشاوره رسماً بگه “اینا دیگه با هم نمیسازن” و بهتون یه گواهی بده، تازه چراغ سبز ورود به دادگاه روشن میشه.
پرده دوم: دادگاه؛ جایی که جیب شما زیر ذرهبین میره!
خب، از ایست بازرسی مشاوره رد شدید و رسیدید به دادگاه. فکر میکنید اینجا دیگه کار تمومه؟ نه اصلاً! اینجا تازه داستان جالب میشه. شرایط قانون جدید طلاق از طرف مرد توی دادگاه خیلی جدیتره.
باور کنید وقتی اینو شنیدم خودم هم تعجب کردم، ولی دادگاههای خانواده امروز، انگار شدن وکیل مدافع حقوق خانمها! قاضی به شما نگاه میکنه و میگه: “آقا، حق طلاق با شما، قبول. اما… اول باید جیبت رو خالی کنی و تمام حق و حقوق خانمت رو بدی، بعد!” اصلاً شوخی ندارن.
- مهریه: نحوه محاسبه مهریه در قانون جدید طلاق از طرف مرد همونه که بود، ولی دادگاه میگه باید نقد بدی! مگه اینکه بری دادخواست اعسار بدی و قسم و آیه بیاری که نداری و قاضی قبول کنه قسطیش کنی.
- نفقه و چیزای دیگه: نفقه در قانون جدید طلاق از طرف مرد، اجرتالمثل (یعنی دستمزد کارهایی که تو خونه کرده) و حتی گاهی نصف اموالی که بعد از ازدواج به دست آوردید هم روی میزه.
پس ببینید، هزینه طلاق بر اساس قانون جدید از طرف مرد فقط پول تمبر و وکیل نیست؛ یه تسویه حساب کامله که بار اصلیش روی دوش آقاست.
پرده سوم: آخرش چی میشه؟ زمان، حق اعتراض خانم، و نقش منِ وکیل!
راستی، یادم اومد اینو بگم که بزرگترین سوال همه اینه: “آقا چقدر طول میکشه؟” مدت زمان طلاق در قانون جدید از طرف مرد خیلی به خودتون بستگی داره. ولی یه عامل مهم دیگه هم هست: اعتراض زن در قانون جدید طلاق از طرف مرد.
خانم نمیتونه بگه “من طلاق نمیخوام”، چون حق طلاق با شماست. اما میتونه بگه: “مهریهم کمه، نحوه پرداختش بده، نفقهم این نیست و…” و به رأی دادگاه اعتراض کنه. میدونید این یعنی چی؟ یعنی پرونده میره دادگاه تجدیدنظر و ماهها به این پروسه اضافه میشه! این یه جور اهرم فشاره.
اینجاست که نقش یه وکیل در قانون جدید طلاق از طرف مرد مثل نقشهی گنج میشه. ما وکیلها فقط مدارک لازم طبق قانون جدید طلاق از طرف مرد رو آماده نمیکنیم؛ ما بلدیم چطور مذاکره کنیم که کار به اونجاها نکشه و سریعتر تموم بشه.
جمعبندی: کلید دست شماست، ولی قفلش سنگینه!
خب، برگردیم به موضوع اصلی. قوانین جدید قوه قضاییه برای طلاق از طرف مرد به ما میگه کلید در خروج از زندگی مشترک هنوز دست آقاست، ولی روی این در چندتا قفل سنگین گذاشتن. این قفلها همون پول و مشاوره هستن. اینجوری قانون جدید طلاق یکطرفه مرد رو به یه پروسه گرون و طولانی تبدیل کردن تا شاید طرفین بیشتر فکر کنن.
نظر شما چیه؟ به نظرتون این تغییرات منصفانه بوده؟ اگه تجربهای تو این زمینه دارید حتماً با ما در میون بذارید.
پرسش و پاسخ خودمونی: ته و توی قضیه طلاق از طرف مرد
خلاصه بگو قانون جدید طلاق یکطرفه مرد چیه؟
یعنی حق طلاق داری، ولی اول باید بری مشاوره و بعدش هم تمام حقوق مالی خانمت رو تا قرون آخر بدی. همین!
پس مهمترین تغییرات چیه؟
دوتا چیز: ۱) مشاوره اجباری از طریق سامانه “تصمیم”. ۲) سختگیری شدید دادگاه روی پرداخت کامل مهریه و نفقه.
طلاق گرفتن طولانیتر شده؟
بله، خیلی! چون هم مشاوره بهش اضافه شده و هم خانم میتونه سر پول و حق و حقوقش اعتراض کنه و کار رو طولانی کنه. راحت بین ۶ ماه تا یک سال و حتی بیشتر زمان میبره.
یعنی خانم دیگه نمیتونه اعتراض کنه؟
چرا که نه! اتفاقاً دستش بازتره که به مسائل مالی اعتراض کنه و همین اعتراضش میتونه شما رو چند ماه بیشتر تو راهروهای دادگاه نگه داره.
مراحل دادگاهش چطوریه؟
سادهش اینه: مشاوره میری -> گواهی میگیری -> دادخواست میدی -> دادگاه حساب کتاب مالی میکنه -> پول رو میدی -> قاضی یه برگه بهت میده -> با اون برگه میری محضر و تمام!
تکلیف بچهها چی میشه؟ (حضانت)
قانون حضانت در قانون جدید طلاق از طرف مرد فرقی نکرده. مثل قبل، دادگاه صلاح بچه رو نگاه میکنه (معمولاً تا ۷ سالگی با مادر). این یه بحث جدا و خیلی مهمه.
سوالات متداول قانون جدید طلاق یکطرفه مرد
س1: من و همسرم حدود 8 سال است که در محله فرهنگشهر شیراز زندگی میکنیم. متاسفانه دیگر امکان ادامه زندگی مشترک برایم وجود ندارد و میخواهم برای طلاق اقدام کنم. شنیدهام قوانین عوض شده و راحتتر شده. آیا میتوانم همین فردا به دادگاه خانواده در خیابان ملاصدرا مراجعه کرده و دادخواست طلاقم را ثبت کنم؟ هدفم این است که پروسه سریع پیش برود.
ج1: خیر، بر اساس رویههای جدید قضایی، شما نمیتوانید مستقیماً به دادگاه مراجعه کنید. اولین گام الزامی شما، ثبتنام در سامانه “تصمیم” و شرکت در جلسات مشاوره اجباری است. این مرحله طبق مقررات قانون جدید طلاق از طرف مرد طراحی شده تا ابتدا برای سازش تلاش شود. تنها پس از اینکه مرکز مشاوره “گواهی عدم امکان سازش” صادر کند، شما میتوانید دادخواست طلاق خود را به دادگاه ارائه دهید. این فرآیند، مدت زمان طلاق در قانون جدید از طرف مرد را نسبت به گذشته طولانیتر میکند.
س2: من ساکن شهرک گلستان هستم و تصمیمم برای طلاق قطعی است. در جلسات مشاوره هم به نتیجهای نرسیدیم و گواهی عدم سازش را گرفتهام. همسرم میگوید حتی اگر دادگاه حکم طلاق بدهد، او اعتراض میکند و اجازه نمیدهد طلاق بگیریم. آیا اعتراض زن در قانون جدید طلاق از طرف مرد میتواند جلوی اصل طلاق را بگیرد و من را در این زندگی نگه دارد؟
ج2: طبق ماده 1133 قانون مدنی، حق طلاق با مرد است و اعتراض همسر شما نمیتواند اصل حکم طلاق را متوقف کند. اما، اعتراض ایشان میتواند بر سر مسائل مالی مانند مهریه، نحوه پرداخت آن، نفقه و اجرتالمثل باشد. این اعتراض پرونده را به دادگاه تجدیدنظر استان فارس ارجاع میدهد که میتواند فرآیند را چندین ماه طولانیتر کند. بنابراین، اعتراض زن مانع اصل طلاق نمیشود، اما یک اهرم فشار مؤثر برای طولانی کردن پروسه و چانهزنی بر سر حقوق مالی است.
س3: من کارمند یک شرکت خصوصی در شیراز هستم و درآمد مشخصی دارم. برای طلاق از طرف خودم اقدام کردهام. در مورد مهریه همسرم که 114 سکه است، نگرانم. آیا نحوه محاسبه مهریه در قانون جدید طلاق از طرف مرد تغییری کرده است؟ دادگاه با توجه به اینکه من درخواست طلاق دادهام، آیا همه مهریه را یکجا از من میخواهد یا میتوانم آن را قسطی پرداخت کنم؟
ج3: خیر، نحوه محاسبه ارزش مهریه تغییری نکرده و به نرخ روز محاسبه میشود. اما رویه دادگاهها در طلاق به درخواست مرد بسیار سختگیرانه است. اصل بر این است که شما باید کل مهریه را به صورت نقدی و یکجا پرداخت کنید تا حکم طلاق صادر شود. اگر توانایی پرداخت یکجای آن را ندارید، باید همزمان یا بلافاصله پس از حکم، دادخواست “اعسار از پرداخت مهریه” را ثبت کنید و ناتوانی مالی خود را با مدارک و شهود به دادگاه اثبات نمایید. در صورت پذیرش اعسار، دادگاه مهریه را برایتان قسطبندی خواهد کرد.
س4: من یک مغازه در خیابان لطفعلیخان زند شیراز دارم که بعد از ازدواجم آن را خریدهام. حالا که میخواهم برای طلاق اقدام کنم، نگران این مغازه هستم. آیا طبق قوانین جدید قوه قضاییه برای طلاق از طرف مرد، علاوه بر مهریه و نفقه، همسرم میتواند ادعایی روی این مغازه داشته باشد؟ در سند ازدواج ما شرط تنصیف دارایی امضا شده است.
ج4: بله، قطعاً. با توجه به اینکه شرط “تنصیف دارایی” را در عقدنامه امضا کردهاید، همسر شما میتواند تا نصف اموالی را که در دوران زندگی مشترک به دست آوردهاید (از جمله مغازه مذکور) مطالبه کند، مشروط بر اینکه طلاق به درخواست شما بوده و ناشی از تخلف زن از وظایف همسری یا سوءرفتار او نباشد. دادگاه این موضوع را در کنار سایر حقوق مالی مانند مهریه و اجرتالمثل بررسی کرده و در مورد آن تصمیمگیری میکند. این یکی از مهمترین شرایط قانون جدید طلاق از طرف مرد است.
س5: من در پروسه طلاق از طرف خودم هستم و پروندهام در یکی از شعب دادگاه خانواده شیراز در جریانه. فکر میکردم چون حق طلاق با من است، نیازی به وکیل ندارم. اما روند رسیدگی و بحث بر سر حقوق مالی همسرم خیلی پیچیده شده. الان دقیقاً نقش یک وکیل در قانون جدید طلاق از طرف مرد چیست و آیا واقعاً میتواند به سریعتر شدن کار کمک کند؟
ج5: نقش وکیل در این فرآیند حیاتی است. وکیل صرفاً مدارک لازم طبق قانون جدید طلاق از طرف مرد را آماده نمیکند، بلکه در چند جبهه به شما کمک میکند. اولاً، با تسلط بر قوانین و رویه قضایی، بهترین راهکار را برای اثبات اعسار یا مذاکره بر سر نحوه پرداخت حقوق مالی ارائه میدهد. ثانیاً، میتواند با وکیل طرف مقابل برای رسیدن به یک توافق جامع مذاکره کند تا از ارجاع پرونده به تجدیدنظر و طولانی شدن آن جلوگیری شود. در عمل، حضور یک وکیل متخصص میتواند ماهها در زمان و مبالغ قابل توجهی در هزینههای شما صرفهجویی کند.
س6: ما حدود 5 سال پیش ازدواج کردیم و در حوالی میدان گاز شیراز آپارتمانی اجاره کردهایم. من تصمیم به طلاق دارم اما همسرم شاغل نیست و در تمام این سالها خانهدار بوده است. آیا علاوه بر مهریه، من باید بابت این چند سال خانهداری به او پولی پرداخت کنم؟ این موضوع تحت چه عنوانی در دادگاه بررسی میشود؟
ج6: بله. این موضوع تحت عنوان “اجرتالمثل ایام زوجیت” بررسی میشود. طبق قانون، اگر زن کارهایی را که شرعاً به عهده او نبوده (مانند امور منزل) به دستور شما و بدون قصد تبرع (رایگان انجام دادن) انجام داده باشد، مستحق دریافت دستمزد است. در طلاق به درخواست مرد، دادگاه معمولاً به این موضوع رسیدگی کرده و با ارجاع به کارشناس رسمی دادگستری، مبلغی را به عنوان اجرتالمثل برای سالهای زندگی مشترک تعیین میکند که پرداخت آن نیز بر عهده شما خواهد بود.
س7: من میخواهم برای قانون جدید طلاق یکطرفه مرد اقدام کنم اما یک فرزند 5 ساله هم داریم. بزرگترین نگرانی من سرنوشت فرزندم است. آیا اینکه من درخواست طلاق دادهام، روی حق حضانت من تأثیر منفی میگذارد؟ تکلیف حضانت در این شرایط چه میشود؟
ج7: خیر، درخواست طلاق از سوی شما تأثیری بر مسئله حضانت ندارد. قانون حضانت در قانون جدید طلاق از طرف مرد هیچ تغییری نکرده است. طبق ماده 1169 قانون مدنی، اولویت حضانت فرزند (چه دختر و چه پسر) تا سن 7 سالگی با مادر است. پس از آن، دادگاه با در نظر گرفتن “مصلحت طفل”، تصمیم میگیرد که حضانت به پدر واگذار شود یا با مادر بماند. بنابراین، تا 7 سالگی حضانت با مادر خواهد بود مگر اینکه عدم صلاحیت ایشان در دادگاه اثبات شود.
س8: من و همسرم دو سال است که جدا از هم زندگی میکنیم ولی هنوز رسماً طلاق نگرفتهایم. در این دو سال من هیچ پولی به او پرداخت نکردهام. حالا اگر بخواهم برای طلاق اقدام کنم، تکلیف نفقه در قانون جدید طلاق از طرف مرد چگونه است؟ آیا او میتواند نفقه این دو سال را هم از من بگیرد؟
ج8: بله، قطعاً. نفقه زن بر عهده شوهر است مگر اینکه زن بدون دلیل موجه قانونی، تمکین نکند (ناشزه باشد). اگر شما نتوانید در دادگاه ثابت کنید که همسرتان در این دو سال ناشزه بوده، ایشان میتواند “نفقه معوقه” این مدت را از شما مطالبه کند. دادگاه با ارجاع امر به کارشناس، مبلغ نفقه را متناسب با شأن زن و وضعیت اقتصادی شما تعیین میکند و شما موظف به پرداخت آن به علاوه نفقه ایام عده (پس از طلاق) خواهید بود.
س9: میخواهم بدانم بزرگترین تفاوت قانون جدید و قدیم طلاق از طرف مرد در عمل چیست؟ پدر من 15 سال پیش به راحتی طلاق گرفت، اما به من میگویند الان خیلی سخت و پرهزینه شده. آیا این صرفاً یک شایعه است یا یک واقعیت حقوقی است که باید خودم را برای آن آماده کنم؟
ج9: این یک واقعیت حقوقی است. بزرگترین تفاوت در رویکرد اجرایی و موانع ایجاد شده است. در گذشته، مرد با ارائه دادخواست و پرداخت مهریه (که اغلب قسطبندی میشد) نسبتاً سریع به نتیجه میرسید. امروزه دو تفاوت عمده وجود دارد: 1) فرآیند “مشاوره اجباری” که زمانبر است. 2) سختگیری بیسابقه دادگاهها در الزام مرد به پرداخت “نقدی و یکجا” کلیه حقوق مالی زن (مهریه، نفقه، اجرتالمثل و…) به عنوان شرط صدور حکم طلاق. این تغییرات عملاً هزینه طلاق بر اساس قانون جدید از طرف مرد را به شدت افزایش داده است.
س10: من تمام مراحل مشاوره را طی کرده و دادخواست طلاق دادهام. دادگاه بدوی حکم به طلاق داده اما همسرم به مبلغ اجرتالمثل و نحوه پرداخت مهریه اعتراض کرده و پرونده به دادگاه تجدیدنظر رفته. به طور میانگین، چقدر دیگر باید برای نهایی شدن حکم و رفتن به محضر صبر کنم؟ آیا راهی برای سرعت بخشیدن به این مرحله وجود دارد؟
ج10: رسیدگی در دادگاه تجدیدنظر استان معمولاً بین 4 تا 8 ماه زمان میبرد. در این مرحله، قضات صرفاً به موارد اعتراضی رسیدگی میکنند. سریعترین راه برای خاتمه دادن به پرونده در این مرحله، “مذاکره و توافق” با همسرتان است. شما میتوانید با ارائه پیشنهاد بهتر در مورد حقوق مالی ایشان، رضایتشان را برای پس گرفتن اعتراض جلب کنید. این توافق به صورت کتبی تنظیم شده و به دادگاه تجدیدنظر ارائه میشود که در این صورت دادگاه به سرعت رأی قطعی را صادر خواهد کرد. در غیر این صورت، باید منتظر روال عادی رسیدگی بمانید.
نظرات